19 - تارماق ەڭبەك توقتامى جازباشا جاسالۋى ءارى مىناداي تارماقتاردى ازىرلەۋى كەرەك: (1) ەڭبەك توقتامىنىڭ مەرزىمى؛ (2) جۇمىس مازمۇنى؛ (3) ەڭبەكتى قورعاۋ جانە ەڭبەك شارت - جاعدايى؛ (4) ەڭبەكاقى؛ (5) ەڭبەك ءتارتىبى؛ (6) ەڭبەك توقتامىنىڭ اياقتاۋ شارتى؛ (7) ەڭبەك توقتامىنا قايشىلىق جاساعانداردىڭ جاۋاپكەرشىلىگى.
25 - تارماق ەڭبەكشىدە مىناداي جايتتەردىڭ ءبىرى بولسا، جۇمىسقا جەگەتىن ورىن ەڭبەك توقتامىن كۇشىنەن قالدىرسا بولادى: (1) سىناق مەزگىلىندە قابىلداۋ شارت - جاعدايىنا ۇيلەسپەيتىندىگى ايقىندالسا؛ (2) ەڭبەك تارتىبىنە نەمەسە جۇمىسقا جەككەن ورىننىڭ ەرەجە - تۇزىمدەرىنە ورەسكەل قايشىلىق جاساسا؛ (3) قىزمەتىنەن ورەسكەل اعاتتىق جىبەرىپ، پايداكوستىك ىستەپ، جۇمىسقا جەگەتىن ورىننىڭ مۇددەسىنە اۋىر زيان جەتكىزسە؛ (4) زاڭ بويىنشا قىلمىستىق ىستەر جاۋاپكەرشىلىگى قۋزاستىرىلسا.
29 - تارماق ەڭبەكشىلەردە مىناداي جايتتەردىڭ ءبىرى بولسا، وسى زاڭنىڭ 26 - ، 27 - تارماقتارىنداعى بەلگىلەمە بويىنشا ادام ىستەتۋشى ورىن ەڭبەك توقتامىن كۇشىنەن قالدىرۋعا بولمايدى: (1) كاسىپتىك اۋرۋعا شالدىقسا نەمەسە جۇمىس ۇستىندە جارالى بولسا ءارى ەڭبەك قابىلەتىنەن ايرىلعاندىعى نەمەسە ءمالىم مولشەردە ايرىلعاندىعى انىق بولسا؛ (2) اۋرۋ نەمەسە جارالى بولىپ، بەلگىلەنگەن ەمدەلۋ مەرزىمىنىڭ ىشىندە ەمدەلىپ جاتقان بولسا؛ (3) ايەل جۇمىسشى - قىزمەتشىلەر جۇكتىلىك مەرزىمى، تۋىت مەزگىلى جانە بالا ەمىزۋ مەزگىلى ىشىندە بولسا؛ (4) زاڭداردا، اكىمشىلىك زاڭ - ەرەجەلەردە بەلگىلەنگەن باسقا دا جايتتەر بولسا.
32 - تارماق مىناداي جايتتەردىڭ ءبىرى بولعاندا، ەڭبەكشى جۇمىسقا جەگەتىن ورىنعا ەڭبەك توقتامىن كۇشىنەن قالدىرۋدى كەز كەلگەن ۋاقىتتا حابارلاۋىنا بولادى: (1) سىناق مەزگىلىندە بولسا؛ (2) جۇمىسقا جەگەتىن ورىن زورلىقتى كۇش كورسەتۋ، قوقان - لوقى جاساۋ نەمەسە باس بوستاندىعىن زاڭسىز شەكتەۋ تاسىلدەرىمەن ەڭبەك ىستەۋگە زورلاسا؛ (3) جۇمىسقا جەگەتىن ورىن ەڭبەك توقتامىنداعى كەلىسىم بويىنشا ەڭبەكاقى بەرمەسە نەمەسە ەڭبەك شارت - جاعدايىن جاراتىپ بەرمەسە.
40 - تارماق جۇمىسقا جەگەتىن ورىندار مىناداي مەرەكە مەزگىلىندە ەڭبەكشىلەردى زاڭ بويىنشا دەمالىسقا ورنالاستىرۋى كەرەك: (1) جاڭا جىل؛ (2) كوكتەم مەرەكەسى؛ (3) حالىقارالىق ەڭبەكشىلەر مەرەكەسى؛ (4) مەملەكەت مەرەكەسى؛ (5) زاڭداردا، زاڭ - ەرەجەلەردە بەلگىلەنگەن باسقا دا دەمالىس، مەرەكە كۇندەر.
73 - تارماق ەڭبەكشىلەر مىناداي جايتتەردە زاڭ بويىنشا قوعامدىق قامسىزداندىرۋ مامىلەسىنەن يگىلىكتەنەدى: (1) زەينەتكە شىقسا؛ (2) اۋىرسا، جارالى بولسا؛ (3) جۇمىس ۇستىندە جارالانىپ، مۇگەدەك بولسا نەمەسە كاسىپتىك اۋرۋعا شالدىقسا؛ (4) كاسىپسىز قالسا؛ (5) بالا تۋسا.
91 - تارماق جۇمىسقا جەگەتىن ورىنداردا ەڭبەكشىلەردىڭ زاڭدى ۇقىق-مۇددەسىنە زيان جەتكىزەتىن مىناداي جايتتەردىڭ ءبىرى بولعاندا، ەڭبەك اكىمشىلىك تاراۋى ەڭبەكشىنىڭ ەڭبەكاقىسىن تولەۋگە، ەكونوميكالىق تولىقتىرۋ بەرۋگە بۇيىرادى ءارى تولەم اقشاسىن بەرۋدى بۇيىرسا دا بولادى: (1) ەڭبەكشىنىڭ ەڭبەكاقىسىن تارتىپ قالسا نەمەسە سەبەپسىز كەشىكتىرسە؛ (2) ەڭبەكشىنىڭ جۇمىس ۋاقىتىن سوزعاننان كەيىنگى ەڭبەكاقىسىن بەرۋدەن باس تارتسا؛ (3) ەڭبەكشىنىڭ ەڭبەكاقىسىن سول جەردەگى ەڭ تومەن ولشەمنەن تومەن بەرسە؛ (4) ەڭبەك توقتامىن كۇشىنەن قالدىرعاننان كەيىن، وسى زاڭنىڭ بەلگىلەمەسى بويىنشا ەڭبەكشىگە ەكونوميكالىق تولەم بەرمەسە.
«شينجياڭ گازەتى سايتىنان»
رەداكتورى: ارداق كامالقان قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز ، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى.