ەڭ جاڭا مازمۇندار
ايماقتىق پارتكوم پارتيا قۇرىلىسى قىزمەتى باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ 1 - رەتكى ءماجىلىسى اشىلدى
ايماقتىق پارتكوم دارىندىلار قىزمەتى باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ءماجىلىسى اشىلدى
ايماق ورتالىقتىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋ بويىنشا قۋزاۋ - تەكسەرۋىندە اڭىس ەتىلگەن ماسەلەلەردى رەتتەۋ -تۇزەتۋ قىزمەتىن ىلگەرىلەتۋ ءماجىلىسىن جانە اۆتونوميالى رايوننىڭ ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدى قۋزاۋ -تەكسەرۋىن قارسى الۋعا اتتانىسقا كەلتىرۋ ءماجىلىسىن اشتى
2023-جىلى 3-ايدىڭ 28-كۇنى 71-سان
شي جينپيڭ جۇڭگو دامۋ جوعارى دارەجەلىلەر تالقى مىنبەرىنىڭ 2023 - جىلعى جىلدىق جينالىسىنا قۇتتىقتاۋ حاتىن جولدادى
«پارتيا مەن مەملەكەت قۇرىلىمدارىنىڭ رەفورما جوباسىن» جانە ورتالىقتىڭ قاتىستى ورنالاستىرۋلارىن، تالاپتارىن جەتكىزدى، ۇيرەندى، دايەكتىلەندىردى
”ەكىنى تۇراقتاندىرۋدىڭ“ شەشۋشى ءمانىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ، ”ەكىنى قورعاۋدى“ باتىل ورىنداپ، جاڭا ءداۋىردىڭ جاڭا جورىعىندا جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شينجياڭ امالياتىن قۇلشىنا ىلگەرىلەتۋ كەرەك
باستان - اياق پارتيا ءۇشىن دارىندى تاربيەلەۋ، پارتيا ءۇشىن اقىل - كەڭەس بەرۋ اۋەلگى ماقساتىنان اينىماي، باس نىسانانى مىقتاپ يگەرىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شينجياڭ تاراۋىن جازۋ كەرەك
باقتى وتكەلىندە ساۋدا جاندانا ءتۇستى
قىزمەت اترەتى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قالتاسىن قامپايتۋىنا كومەكتەستى
دۇمبە ءبيدايعا ۇشقىش اپاراتىمەن تىڭايتقىش بەردى
ۇلانۇس قالاشىعى: كوكونىس ەگۋدىڭ ۋاقىتىن مىقتى يگەردى
گۇجىباي سولتۇستىك قىستاعىنداعى قىزمەت اترەتى دالمە ـءدال شارا قولدانىپ، كوكتەمگى وندىرىسكە كۇش ۇستەدى
ايماق شاۋەشەك باقتى جۇڭگو -قازاقستان شەكارا حالىقتارى ءوزارا ساۋدا بازارى قىزمەتى باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ءماجىلىسىن اشتى
ايماقتىق حالىق قۇرىلتايى قىزمەت كوميتەتى حالىق قۇرىلتايى جۇيەسىنىڭ مەملەكەتتىك ەكى ءماجىلىس رۋحىن جەتكىزۋ، ۇيرەنۋ بەينە ەكران ءماجىلىسىن اشتى
ەكى ءماجىلىس رۋحىن مال شارۋاشىلىق رايونىنا جەتكىزىپ، كوشى - قون جۇمىسىنا دەم بەردى
جايلى قونىس ورتاسىن جاراتتى
پوپايكە ۇسىندى
ورتا تازالىعىن رەتتەدى
ايماعىمىزدىڭ جەر -جەرىندەگى ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەر لەي فىڭنان ۇيرەنۋ قيمىلىن ورىستەتتى
اقىسىز ەمدەۋدى وتباسىلارىنا دەيىن جەتكىزدى
2023-جىلى 3-ايدىڭ 26-كۇنى 70-سان
2023-جىلى 3-ايدىڭ 25-كۇنى 69-سان
شي جينپيڭنىڭ دۇنيە جۇزىلىك ىنتا - ىقىلاسى
تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ستيلىن بارىنشا ساۋلەلەندىرىپ، ماسەلەلەردى ءجىتى قاداعالاپ، بەلسەنە ىسكەرلىك كورسەتىپ، شينجياڭنىڭ سىرتقا ەسىك اشۋىندا ۇزدىكسىز تىڭ سەرپىلىستى جۇزەگە اسىرۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتۋ كەرەك
بەيجيڭ − ماسكەۋ، دۇنيە ءجۇزى كوز تىككەن قول الىسۋ ءساتى
دوستىق، سەلبەستىك، بەيبىتشىلىك
ايدىن تولەۋقان پۋليتە قۇرىلىس توبىنىڭ تەكسەرۋ ۇيىرمەسىندەگىلەرمەن كەزدەستى
سەنىمدى اۋىل شارۋاشىلىق ماتەريالدارى اۋىل - قىستاققا جەتكىزىلىپ، مول ءونىم الۋعا كەپىلدىك ازىرلەدى
فۋجيان ساۋداگەرلەرىنىڭ زەردەلى ەلەكترون كاسىپ سالاسى باقشاسى نىسانىنىڭ قۇرىلىسى جەدەل جۇرىلۋدە

اكە - قورعان، اكە - قورمال

جولدانعان ۋاقىتى : 2015/7/16 12:34:50

اكە - قورعان، اكە - قورمال
گۇلنۋرا قوڭىرباي قىزى

  اكەنىڭ ءالديى - ءسابيدىڭ جان كۇيى


  كەشە عانا اسىر سالىپ ويناپ جۇرگەن بالاڭ جىگىت كۇن وتە كەلە وتاعاسى اتانىپ، ءبىر شاڭىراقتىڭ يەسىنە اينالادى، ونان سوڭ ۇرپاق ءسۇيىپ اكە اتانادى. ءيا، بۇل، ارينە، جاراتىلىس زاڭدىلىعى.

    وتباسى - قوعامنىڭ ەڭ كىشكەنە بولشەگى. ەندەشە، وتباسى دەيتىن ۇعىمدا وتاعاسى مەن وت اناسىنىڭ  ورنى  ەشقاشان  بولەك ەمەس. العاش رەت انا بولعاندا ايەل زاتى قانشاما شاتتانسا، وتاعاسى دا سونداي قۋانىشقا بولەنەدى. ءسابيىنىڭ يىسىنە قانباي، ءار قىلىعىنا ءماز بولادى. مىنە، بۇل اتا - انا بولۋدىڭ شاتتىعى. ارينە، ءومىردىڭ تەك شاتتىقتان عانا تۇرمايتىنى سياقتى، اتا - انا بولۋدىڭ دا تەك شاتتىعى عانا بولمايدى، شاتتىعىنان جاپا -ماشاقاتى مولداۋ تيەدى. ويتەتىنى، جاستىقتىڭ جالىنى ءالى قايتا قويماعان بالاڭ جىگىتكە اكە بولىپ، وتباسىنىڭ اۋىرتپالىعىن ارقالاۋ دا وڭايعا سوقپايتىن مىندەت. ءۇي ۇستاپ، بالا باعۋ، ۇرپاق ءۇشىن ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولۋ دەگەندەردىڭ بارلىعى انانىڭ موينىندا سياقتانعانىمەن، وتباسىنىڭ قورمالى وتاعاسىلاردىڭ دا ۇلەسى ءوز الدىنا.

    مىناداي ءبىر اڭگىمەنى قاي  باسىلىمنان وقىعانىم ەسىمدە جوق، ايتەۋىر كوپكە دەيىن ەسىمنەن كوتەرىلمەي قويىپ ەدى. ءبىر جاس جىگىت جاڭادان ساتىپ العان ۇيىنە كوشىپ كىرگەننەن كەيىن ماڭايىن بارلاپ، كورشىلەرىنە ءساپ سالا باستايدى. ەسىكتەس كورشىسىنىڭ بوساعاسىندا جاتقان شاڭ باسقان كونەتوز ەرلەر اياق كيىمىن كورىپ، بۇل ءۇيدىڭ وتاعاسىسى كوپتەن بەرى سىرتقا شىقپاعان-اۋ دەپ تۇيەدى.

  ءبىراق كۇندەر وتە كەلە بۇل ۇيدەن تەك انالى-بالالى ەكەۋىنىڭ عانا كىرىپ - شىعىپ جۇرگەنىن كوزى شالادى، ەر ادامنىڭ قاراسىن كورمەيدى. تاڭ قالىسپەن تالاي كۇندەردى وتكىزسە دە بوساعادا جاتقان اياق كيىمنىڭ يەسىن جولىقتىرا المايدى. سونىمەن بۇل ءۇيدىڭ وتاعاسىسى، بالكىم، اۋىر ناۋقاسپەن ۇيدەن شىعا الماي جاتسا كەرەك، كىرىپ جاعدايىن ۇعىسىپ كورەيىنشى دەپ كورشىسىنىڭ ەسىگىن قاعادى، 7 - 8 جاستار شاماسىنداعى قىز بالا ەسىك اشادى.

    - امانبىسىڭ، شىراعىم، ۇيدە ۇلكەندەر جوق پا؟
    -شەشەم بازاردان كەرەك - جاراق الۋعا كەتكەن.
    - اكەڭ شى؟- بالادا ءۇن جوق.
    - اكەڭ بۇل ۇيدە تۇرماي ما؟
    - مەنىڭ اكەم... باياعىدا ولگەن...
    ءۇيدى ءبىر ءسات ۇنسىزدىك بيلەيدى.
    - وندا بوساعادا جاتقان اناۋ اياق كيىم كىمدىكى؟

    - اكەمدىكى، اكەم قايتىس بولعاننان كەيىن شەشەم اياق كيىمىن ۇنەمى بوساعانىڭ سىرتىنا قويىپ قويادى.

    بوساعادا تۇرعان اياق كيىمنىڭ يەسى الدەقاشان و دۇنيەلىك بولعانىن ەستىگەن جاس جىگىت اياق كيىمدى نەلىكتەن ۇنەمى شاڭ باسىپ تۇراتىندىعىن ەندى ءبىلدى. وتاعاسى جوق بولسا دا جات كوزگە ۇيدە وتاعاسى جوقتىعىن بىلدىرمەۋ ءۇشىن قويىپ قويعان بەيشارا ايەل ءوز قورعانىنىڭ جوقتىعىن جاتقا ەشقاشان بىلدىرگىسى كەلمەگەن. ءيا، بۇل ءبىر قاراعاندا جات نيەتتى ءباز بىرەۋلەردىڭ رايىنان ساقتانۋ بولسا، ونان دا ماڭىزدىسى، وتاعاسىنىڭ ورنىن ەشكىمگە باستىرعىسى كەلمەگەن كەمەڭگەرلىگى، ءسابي جۇرەگىندەگى اكەنىڭ اسقاق تۇلعاسىن الاسارتقىسى كەلمەگەنى ەكەن.

    اكەنىڭ وبرازى ءارقانداي بالانىڭ ومىرلىك ونەگەسى، انانىڭ ايالى الاقانى سياقتى اكەنىڭ قۇشاعى دا ءسابيدىڭ جان دۇنيەسىندەگى شالقار تەڭىز. وندا بالا ەمىن - ەركىن قۇلاش سەرمەپ، تەرەڭگە سۇڭگيدى، اكەنىڭ بار بولمىسىنا ەلىكتەپ، ارمان ەتەدى. ناعاشى جەزدەم قاراتابان ەگىنشى بولاتىن، ءوندىرىس قاجەتىنە بولا ءبىر ءىرى تۇرپاتتى تراكتور ساتىپ الادى.  بالالارى «ەسەيە  كەلە  مەن دە تراكتوريس بولامىن» دەپ ۇيدەگى تەگەنەلەردىڭ ىشىنە ءتۇسىپ تراكتور ەتىپ وينايتىن. دالادا ويناپ جۇرگەندە جەردەن بىرەر تەمىر - تەرسەك تاۋىپ السا بولعانى اكەمە اپارىپ بەرەمىن دەپ جان قالتاسىنا سالىپ  قوياتىن.  ونىڭ اكەسى تەك قانا قاراپايىم تراكتورشى بولسا دا ءسابي جانى ونى ەشقاشان تومەنشىك كاسىپ دەپ بىلگەن جوق، ومىردەگى اسقاق ارمانىنا بالادى، اكەسىندەي بولۋدى اڭسادى. مىنە، بۇل اكەنىڭ ءسابي ساناسىنداعى ەش رياسىز تۇلعاسى.

    قازاق تاربيە ۇعىمىن تال بەسىكپەن بايلانىستىرادى، مۇنى كەيبىرەۋلەر تەك انا تاربيەسىنە بالايدى. مەنىڭشە، تال بەسىكتە جاتقان ءسابي اتا - اناسىن ەش ۋاقىتتا قاتە تانىعان ەمەس. سەبەبى، انا قۇرساعىندا جاتىپ - اق اتا - اناسىنىڭ داۋىسىنا قانىعاتىن شيكى وكپە دۇنيە ەسىگىن اشقاننان سوڭ 3 كۇننەن كەيىن اتا - اناسىن تاني الادى ەكەن. مىنە، بۇدان ەندى بۇل ءسابيدى ءوسىرۋ، تاربيەلەۋدىڭ بولىنبەس تۇلعاسىن كورە الامىز. قورعان اكەسى مەن قورمال اناسى ۇرپاقتىڭ ءومىر جولىنداعى العاشقى ۇستازى. اكە بويىنداعى بارشا جاقسى - جامان قاسيەتتەردى سول ۇرپاعى ءۇن - ءتۇنسىز قابىلداپ، بويىنا  توقي  جۇرەدى. ادامعا جاسىنان بۇلاق سۋىنداي ءمولدىر، ايناداي تازا بولىپ ءومىر سۇرۋگە  ماشىقتانۋ ءۇشىن اسا ۇلكەن تاربيە قاجەت. كەيدە ءسابي نەنى بىلەدى دەپ جاتامىز. ءسابي بولسا دا بار بولمىستى كوزىمەن كورىپ، كوكىرەگىنە جاتتاپ جاتادى ول.  كۇندەردىڭ  كۇنىندە وزىڭىزگە ايناقاتەسىز قايتالاپ بەرگەندە، توبەڭىزدەن جاي تۇسكەندەي سىلەيىپ قالارسىز، اۋەلى.

    جىلىندا بىرەر رەت باراتىن اۋىلعا ات باسىن بۇرعانىمدا، اۋدان قالاشىعىنان شەتكەرى بوي كوتەرگەن  شاعىن  دۇكەنگە  باس  سۇقتىم. ىشىندە ەكى وتاعاسى ورتالارىنا ءبىر  قۇمىرا اراقتى الىپ شۇيىركەلەسىپ وتىر.

    - بۇگىن ۇلىمدى قارايتىن ادام  جوق، امالسىز ەرتىپ شىقتىم. الداۋسىراتىپ ەرتىپ شىققانىم سول ەكەن. ونى - مۇنى الامىن دەپ مازامدى الدى، ءبىر قۇمىرا اراق ءىشۋ ءۇشىن ودان دا كوپ شىعىن شىعارىپ ۇساق - تۇيەك جەمەكتىك الىپ بەرىپ قالتام قاعىلىپ وتىر، - دەيدى قاسىنداعى ۇيقىلى - وياۋ بالاسىن نۇسقاپ.

    - قالدىرىپ كەتسەڭ بولماس پا ەدى؟..

    كوك تەمەكىنىڭ ءتۇتىنى قولقانى قاۋىپ، اراقتىڭ ءيىسى مۇڭكىگەن اياداي دۇكەننەن تەز شىعۋعا اسىقتىم. سوڭعى رەت اناۋ اكە قۇشاعىنداعى بالاعا كوزىم ءتۇستى. اتا - اناسىنان اقىلدى، اتا - اناسىنان ۇلى جان جوق دەپ بىلەتىن اقتاڭداق ءسابيدىڭ ساناسىنا ءوز قولىمەن كۇيە جاعىپ وتىرعان ەسسىز اكە كۇنى ەرتەڭ - اق ۇلىنىڭ دا وسى دۇكەننەن سەندەلىپ شىعىپ كەلە جاتپاسىنا كەپىلدىك ەتە الار ما ەكەن، كۇنى ەرتەڭ - اق ءوزى كورسەتىپ بەرگەن سوقپاقتان سان جىعىلماسىنا كوزى جەتەر مە ەكەن؟

    قالانىڭ كوز ىلەستىرمەيتىن جاڭالىعىنا جان ۇشىرتا قالماي ىلەسەتىن اكەلەر ءۇشىن قىزمەت «قاربالاستىعى» اۋىز تولتىرىپ ايتاتىن سىلتاۋعا اينالدى. ەسىكتەن كىرە ءسابيىن شالا - پالا ءبىر يىسكەپ كرەسلوعا جايعاسادى، تەلەۆيزور نەمەسە كومپيۋتەردىڭ الدىندا جەگىلەدى. بالانىڭ كۇنى بويى نە ىستەگەنىنەن، ءبىر كۇندىك وزگەرىسىنەن، ويىن ويناۋ داعدىسىنان، پسيحيكاسىنان مۇلدە حابار المايدى. تەك بۇلار عانا ەمەس، اۋىلداعى ەڭبەكشى اكەلەر دە سول ءبىر كۇندىك جۇمىسىن اياقتاتا سالا جاي - جايىنا كەتەدى. مىنە، بۇل ۇرپاققا دەگەن سەلقوستىقتىڭ باستاماسى. مەيلى ەس توقتاتپاعان ءسابي بولسا دا ونىڭ ساناسىنا سول سەلقوستىق كەلىستىرىپ ۇيا سالادى. جانىنان ءبىر ەلى ايرىلمايتىن اناسىنىڭ قۇشاعىنان عانا جىلۋ ىزدەيدى، اناسىنىڭ تۇتاس  بولمىسىن  اينا ەتەدى. سوندىقتان دا اكە تاربيەسىنەن الىس وسكەن ۇل بالالار قىز مىنەزدىلەۋ، جۋاستاۋ، ەرلىگى ازداۋ ەسەيەدى. اكەسىمەن كوپ ءتىل تابىسپايتىن بالالار ەسەيە كەلە اكەنىڭ  بىرەر اۋىز ءسوزىن دە كەك كورەتىن، تۇرا ۇمتىلىپ بەت جىرتىساتىن جامان ادەت تە قالىپتاستىرادى.

ويتكەنى ول اكەسىمەن سىرلاسىپ كورگەن جوق. اكەلەردىڭ بالالارىن  باسقارا  الماي، ءسوزىن وتكىزە الماي ءىشقۇستا بولاتىنى دا ءدال وسى تۇيىندە. بۇلاي دەۋىم اكە، ءسوزسىز، بالانى قورقىتۋ ارقىلى باعىندىرادى دەگەندىك ەمەس. بالامەن تابيعي ءتىل تابىسۋ بارىسىندا ونىڭ جان دۇنيەسىن  مەڭگەرۋ، ونىڭ جۇرەك قىلىن شەرتە ءبىلۋ، سول ارقىلى وعان قارا كۇشپەن دە قولعا كەلمەيتىن ءونىمدى تاربيە جۇرگىزۋگە بولادى. ارينە، مۇنىڭ العى شارتى - تاعى دا بالانى بەس ساۋساعىنداي ءبىلۋ.

    اكە مەن بالا نەگە ءتىل تابىسا المايدى

    اناسىنان بيازىلىقتى، توزىمدىلىكتى بويىنا سىڭىرەتىن بالا اكەسىنە دە كوبىرەك ەلىكتەيدى. اكەسىنىڭ قاتالدىعىنان جاسقانا ءجۇرىپ، سابىرلىلىعىن، قاجىرلىلىعىن، بايسالدىلىعىن ونەگە تۇتادى. ال اكە بويىنداعى ىزگىلىك بىرتىندەپ جۇقسا، ونىڭ بويىنداعى تارىداي ءمىنى قاس قاققانشا ۇرپاعىنىڭ بويىنان كورىنىپ جاتادى. كەيدە مۇنى اكەلەر وڭاي بايقاي المايدى. «بالالارىمىزدىڭ قارىندارىن تويدىرعانداي رۋحاني الەمىن دە تولتىرۋىمىز قاجەت» دەيدى ميكايەل مارشالل. راسىندا، كوپتەگەن اكەلەر بالامنىڭ بۇكىل قاجەتىن قامدادىم، ەندىگى بارىس وزىنەن دەپ شالقادان ءتۇسىپ جاتادى. ءبىراق ونىڭ رۋحاني دۇنيەسى اكە مەيىرىنە، اكە تاربيەسىنە مۇقتاج. تاعى ءبىر توپ اكەلەر بالاسىن ءسابي شاعىندا جانىنداي جاقسى كورىپ،  اينالىپ  ۇيىرىلگەنىمەن، ەسەيە كەلگەندە ارالىعى الشاقتاپ، جات باۋىر بولىپ كەتەدى.

مۇنى دانىشپان اباي دا: «كوپ اكە بالاسى جاس  كەزىندە  باسىنان   قۇس ۇشىرماي ءپارمانام بولىپ ءجۇرىپ، ەسەيگەندە سۋىق تارتاتىنى قالاي» دەپ وي ايتقان. راسىندا، ءتاي - ءتاي باسىپ، بىلدىرلاپ ءتىلى شىعىپ جۇرگەن ءسابيىن جانىنا بالايتىن اكە ۇرپاعى ەسەيە كەلە ونىمەن تىم از ءتىل تابىساتىن بولادى.

    - كەلدىڭ بە مەكتەپتەن.
    - ءيا.
    - وقۋ قالاي؟
    - سول باياعىداي.
    - باياعىدايى قالاي سوندا؟
    - سول باياعى ەل قاتارلى...
    - نە تاماق ءىشتىڭ بۇگىن، اقشاڭ بار ما؟
    ...
    مىنە، اكە مەن بالانىڭ ورتاسىنداعى ءتىل تابىسۋ وسىدان ارىعا بارمايدى. اكە ءوز بولمەسىنە، بالا ءوز بولمەسىنە كىرىپ ەسىكتەرىن بەكىتەدى. اكە مەن بالانىڭ ويى نەگە توعىسپايدى؟ مۇنى قازىر كەيبىرەۋلەر «ءداۋىر بولەك» دەپ ءتۇيدى. اكەنىڭ سالعان سوقپاعىمەن بالانىڭ جولى قيىلىسپادى دەپ سوقتى. كوپتى كورگەن اكە ەسكىنىڭ ەتەگىنەن ۇستاعان بولىپ، اكە جولىن جاراتپاعان بالا جاڭالىقتىڭ جارشىسى بولىپ شىعا كەلدى. ەندەشە، بۇل ەكەۋى قالاي قيىلىسسىن؟

    ەندى اتا - بابامىزدىڭ بالا تاربيەسىنە قايتا ۇڭىلەيىكشى، اقىلمان ابايدىڭ بالا تاربيەسىنە قارايىقشى. اباي اتامىز بالالارىمەن تىم ىشتەسىپ وتكەن ەكەن، اسىرەسە، ابدىراحماننىڭ ىشكى جان دۇنيەسىن قاعىس قالدىرماي ءبىلىپ وتىرعان. ورتالارىنداعى اڭگىمەنىڭ تاۋسىلمايتىنى سول، كەيدە كۇننىڭ باتىسى، تاڭنىڭ اتىسى دا بىلىنبەگەن. ال ماعاشپەن اراداعى سۇيىسپەنشىلىگى ءوز الدىنا. اقىلدى ماعاش تا ءبىر جاققا شىقسا «اكەم ساعىنىپ قالادى» دەپ ءۇش كۇننەن  اسىرماي  قايتىپ ورالادى ەكەن. ال  ماعاشى   كەشىكسە  بولدى: «ماعاشىم، مەنى بۇلايشا زارىقتىرماۋى كەرەك ەدى» دەپ اتتىلى جولاۋشىنىڭ بارىنەن ۇمىتتەنىپ، جولىنان كوز الماي وتىرادى ەكەن. قاراڭىزشى، اكە مەن بالا اراسىنداعى ءتىلسىم ۇندەستىك وسىدان وتەر مە؟ ەندەشە، مۇنى نەدەپ تۇيىندەر ەدىك. ءتۇبىن قۋا كەلگەندە، اكە بويىنداعى تەكتىلىكتەن تاراعان تامىرى تەرەڭگە بويلاعان قاسيەتتى تاربيە، اڭعارلى اكە مەن سول اكەدەن ءتالىم العان ۇلاعاتتى ۇرپاق.

    ءيا، اتادان بالاعا جالعاسىپ كەلە جاتقان بارشا ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدىڭ بوياۋى سولعىنداپ بارا جاتقانى سياقتى، زامانا كوشىنە ىلەسە ءجۇرىپ ۇرپاق تاربيەسىنىڭ تاعىلماتى دا كۇن ساناپ وزگەرىپ كەلەدى ەكەن. بالاسىمەن ءبىر ساعات ويىن ويناۋعا، باقشاعا بارۋعا، ساياحاتتاۋعا ۋاقىت شىعارمايتىن اكەلەردىڭ توپانى مولايۋدا. بالاسىنىڭ جان دۇنيەسىن، اۋەسىن، بىرەر ارتىقشىلىعىن، كەرەك دەسەڭىز، نەشىنشى كلاستا وقيتىندىعىن دا بىلمەيتىن اكەلەردى دە جولىقتىردىق.

    اكەسى مەيلى قانشاما  زاتتىق  بايلىقتى ءۇيىپ - توگىپ، اناسى قانشا  اينالىپ - ۇيىرىلسە دە اكە بويىنان ونەگە تۇتارلىق مىنەزدەمە ىزدەيتىن، اكە قاباعىنان مەيىرىم كۇتەتىن بالالار قانشاما؟

    اكە وبرازى - ماڭگىلىك ماقتانىش

    كۇندەردىڭ بىرىندە توپ جينالعان تويدا وتىرعاندا ءبىرقانشا كىسىلەر ورتالارىنا الىپ وتىرعان بالالاردى قىزىقتاپ سوزگە تارتا باستادى. بارىنەن «كىمنىڭ بالاسىسىڭ؟ اكەڭنىڭ اتى كىم؟» دەپ سۇراعان ەدى. ءبىر بالا كوپ ىركىلىپ تۇردى دا: «قايسى اكەمدى ايتايىن؟» دەپ قايتارما سۇراۋ تاستاپتى. وتىرعانداردىڭ ءبارىنىڭ اۋزى بۋىلعان بولسا كەرەك. باجايلاي قاراسا اكە - شەشەسى نەكەدەن اجىراسىپ، شەشەسى قايتا باس قۇراعان بىرەۋدىڭ بالاسى بولىپ شىعىپتى. قاراڭىزشى، بالالار تالاسا - تارماسا اكەسىنىڭ اتىن اتاپ جاتقاندا اكەدەن ءتىرى ايرىلعان بالانىڭ جاۋابى اكە مەيىرىنە شولدەگەن ءسابي جانىن اڭعارتىپ تۇرعان جوق پا؟

    «وتان  وتباسىنان   باستالادى»  دەگەن ءسوزدى كوبىمىز تىم وڭاي تىلگە الامىز. شىن استارىنا ۇڭىلەر بولساق، شاعىن وتباسىنىڭ وتان ۇعىمىنا قالاي ۇشتاسىپ كەتكەنىن دە سەزبەي قالامىز. باۋىرى ءبۇتىن، تاربيەسى ءنارلى وتباسىنان كوبىندە وپالى ۇرپاق ەسەيىپ، ەلدىڭ ەرتەڭىنەن ءۇمىت كۇتتىرىپ جاتادى. اۋىل، ايماعى بولىپ سول ەستى ۇرپاقتى تىلگە الىپ، «پالەنشەكەڭنىڭ بالاسىن - اي، سول بالادان جۇبىڭدى جازبا» دەپ تامسانىپ جاتادى. ال سول          وتباسىنان تۇلەپ ۇشقان ۇرپاق ماڭىنداعى بار قۇربىسىنىڭ ونەگەسىنە اينالادى. مىنە، بۇدان ءبىر اۋماقتىڭ، ءبىر قاۋىم ادامنىڭ ءومىر جولىنا ونەگە بولاتىن اۋقىم قالىپتاسادى. ءوز قۇربىسىنىڭ  الدى، ەلىنىڭ ماقتانىشىنا اينالىپ، وتانىنا داڭق اپەرەر ويلى ۇرپاقتار مولايار ەدى. ال مۇنىڭ كەرىسىنشە بولساشى؟ تاربيەسى تاياز، اقىلى قىسقا اكەدەن تاراعان جەتەسىز ۇرپاقتان ات تونىن الا قاشاتىن جۇرت: «اۋلاعىراق ءجۇر، كۇيەسى جۇعادى» دەپ ىرگەسىن اۋلاققا سالادى.

    جيھانگەر شىڭعىس قاعان: «وتباسىن دۇرىس باسقارعان ەركەككە مەملەكەت باسقارتۋعا بولادى» دەگەن ەكەن. شىندىعىندا، ءوز وتباسىنىڭ قورمالى بولىپ، ونەگەلى ۇرپاق تاربيەلەگەن ۇلاعاتتى اكەلەردىڭ حالقىنىڭ ەڭسەسىن كوتەرىپ، ەل نامىسىن جىقپايتىن ەرلىك-جىگەرى قاشاندا ۇرپاعىنىڭ ونەگە تۇتاتىن جول نۇسقاۋشى، ەسەيۋ جولىنداعى باعدارشامى.

    اكەنىڭ ورنىن بالا باسىپ، ءداۋىردىڭ جاڭالانۋى تابيعي قۇبىلىس قوي. بۇگىنگى جاس اكە ەرتەڭگى قارياعا اينالىپ، بۇگىنگى ءسابي ەرتەڭگى اتپال ازامات بولىپ ەرجەتەدى. بۇل اتادان بالاعا جالعاسقان ءومىر زاڭدىلىعى. قارتايعان اتا - انا الىسقا ارمان قۋىپ كەتكەن بالاسىنىڭ جولىنا قاراپ جانارى سۋالادى. قانشاما جالعىزسىراسا دا، قينالسا دا ۇرپاقتارىنا سەزدىرمەي ءومىرىنىڭ   سوڭىن جاراتۋشىدان مەدەت تىلەپ قانا وتكىزەدى. الىستا جۇرگەن اتا - اناعا كۇن سايىن دامىعان قاتىناس قۇرالدارىمەن حابارلاسىپ قويۋدى ادەتىنە اينالدىرعان بالالار دا ات باسىن اندا-ساندا بۇرادى. ءوز  جۇمىسىمەن  ابىگەرلەنىپ، الىستا الاڭداۋمەن وتىرعان اتا - اناسىن ەسىنەن شىعارىپ قوياتىندارى دا جوق ەمەس. ال قارتتىق  جايلاپ، ءال - قۋاتى ازايعان اكە بالاسىنىڭ ءبىر اۋىز جىلى ءسوزىن، شۇيىركەلەسەتىن ساتتەردى اڭساپ كەڭسىرىگى اشيدى.

    قارتتار ۇيىندەگى مىناداي ءبىر اڭگىمەنى ەستىگەندە كوزىمە جاس العانىم ەسىمدە. بىرنەشە قاريا بالالارى تۋرالى اڭگىمەگە كوشسە كەرەك. اركىم ءوز بالاسىن ماقتاي  جونەلىپتى. «مەنىڭ بالام وتە جاقسى» دەسە، ەندى بىرەۋى دە قاراپ تۇرماي: «مەنىڭ بالام ونان دا جاقسى» دەگەن ەكەن. مىنە، ۇرپاعى بىلمەستىك ىستەپ اكەسىن قارتتار ۇيىنە تاستاپ كەتسە دە اكە ەشقاشان ونى جاماندىققا قيعان جوق، اكە جونىنەن ءوز بالاسىنان ارتىق جاقسى بالا جوق. مىنە، بۇل تۇتاس ءومىرىن ۇرپاعىنا ارناعان، اقتىق دەمىنە دەيىن ۇرپاعىنان جاقسىلىق كۇتەتىن اكە جۇرەگى، تەڭدەسسىز اكە مەيىرى.




رەداكتورى: ارداق كامالقان قىزى
 
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز ، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى.





 
powered by IlgharCMS 3.2 www.ilghar.cn