1. داۋگەرلەر مەن ارىزدانۋشىلار ارىزدانۋ بارىسىندا باسى ارتىق اۋرەشىلىكتەن ساقتانىپ، تالاپ-پىكىرىنىڭ زاڭ بويىنشا دەر كەزىندە قابىلدانىپ ءساتتى شەشىلۋى ءۇشىن، قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرگە جانە قىزمەت امالياتىنا نەگىزدەلگەندە، تومەندەگى تۇيىندەرگە كوڭىل ءبولۋى ءتيىس:
ارىزدانۋشىلار بىرەۋمەن نەمەسە قايسى ورىنمەن ارازداسقان بولسا، وندا الدىمەن ولاردىڭ نارازى بولعان جاقتارىن ايقىن ورتاعا قويۋىنا مۇمكىندىك بەرىپ، ايتقانىن سابىرلىلىقپەن تىڭداۋى، ماسەلەنى امالدىڭ بارىنشا ۇيلەسىمدى ءبىر جايلى ەتىپ، باسى ارتىق زيان تارتۋدان ساقتانۋى كەرەك.
2. ارىز-شاعىم ارەكەتىنىڭ زاڭ بويىنشا قورعالاتىن-قورعالمايتىنىن قاتاڭ ويلاستىرۋى، قاجەت بولعاندا، ادۆوكاتتان نەمەسە قاتىستى قىزمەتكەرلەردەن ارىز بەرۋدە نىساناعا العان ماسەلەنىڭ ارىز بەرۋ ۋاقىت شەگى ءوتتى مە، جوق پا؟ جاۋاپكەرلىكتى، ءسىرا، قايسى ورىننان، كىمنەن قۋزاستىرۋ كەرەك... دەگەن سياقتى ماسەلەلەر جونىندە اقىل-كەڭەس سۇراۋى، سول ارىز-تالابىن زاڭ بويىنشا قابىلداۋعا لايىق كەلەتىن زاڭ قۇرىلىمدارىنا، پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ جانە ءتارتىپ تەكسەرۋ، باقىلاۋ-تەكسەرۋ ورىندارىنىڭ بەلگىلەنگەن ارىز-شاعىم قابىلداۋ ورنىنا بارۋى كەرەك.
3. ءوزىنىڭ پىكىر-تالابىن نەمەسە وزگەلەر اتىنان ايتاتىن پىكىر-تالابىن زاڭ فورماسى ارقىلى بەلگىلەنگەن ورىنعا ورتاعا قويۋى، استە زاڭسىز ۇگىت تاسىلدەرىنەن پايدالانىپ جۇرتتى ەلىكتىرۋدەن، الەۋمەتتىك پىكىر توپتاۋدان، سونداي-اق توپتىق وقيعا تۋىلۋدان قاتاڭ ساقتانۋ ءتيىس.
4. داۋگەر ارىز-شاعىمىنىڭ مازمۇنىن وبيەكتيۆتىك تۇرعىدان بۇرمالاماي قاز-قالپىندا جەتكىزۋى، قامداعان ماتەريالىنىڭ مازمۇنىنىڭ شىندىعىنا كەپىلدىك ەتۋى كەرەك.
5. داۋگەر ارىز-شاعىم بەرۋ بارىسىندا مەملەكەتتىڭ، قوعامنىڭ، كوللەكتيۆتىڭ جانە بۇقارانىڭ زاڭدى ۇقىق-مۇددەسىنە زيان جەتكىزبەۋى، قوعام تارتىبىنە جانە ارىز تارتىبىنە بويسۇنۋ قاجەت. ءمۇبادا داۋگەرلەردىڭ سانى كوپ بولسا، ۋاكىل سايلاۋى، ۋاكىل سانى بەستەن اسپاۋى كەرەك.
6. مەكەمە-ورگاندارعا، الەۋمەتتىك ورىندارعا زاڭسىز توپتالماۋ، باسا-كوكتەپ كىرمەۋ، ۇكىمەت اۆتوكولىكتەرىن توسپاۋى نەمەسە قاتىناستىڭ توسىلۋ جايتتەرىن تۋدىرماۋى كەرەك.
7. قاتەرلى بۇيىمداردى، قۇرال-جابدىقتاردى ارىز قابىلداۋ ورنىنا الىپ كەلمەۋى كەرەك.
8. ارىزدانۋشىلاردى قابىلداۋ ورنىنداعى الەۋمەتتىك مال-مۇلىككە جانە جەكەنىڭ مال-مۇلكىنە زيان سالماۋى، مەملەكەت ورگانىنا جانە ونىڭ قىزمەتكەرلەرىنە جالا جاۋىپ كەمسىتپەۋى، بەت-بەدەلىنە داق كەلتىرەتىن سوزدەردى سويلەمەۋى، ياناتتاپ قول جۇمساماۋى، سەس كورسەتپەۋى نەمەسە باسقالاردىڭ ەركىندىگىن زاڭسىز شەكتەمەۋى ءتيىس.
9. ارىزدانۋشىلاردى قابىلداۋ ورنىندا ۇزاق تۇرماۋى، داۋ-جاڭجال شىعارماۋى، جاتىپ الماۋى نەمەسە ءوز قاجەتىنەن شىعا المايتىن ادامداردى ارىز بەرۋ ورنىنا تاستاپ كەتپەۋى كەرەك.
10. باسقالاردى ارىز بەرۋگە ەلىكتىرمەۋى، ءتىل بىرىكتىرمەۋى، سەس كورسەتىپ ماجبۇرلەمەۋى ءتيىس.
11. ارىز بەرۋدەن جانە باسقا دا تاسىلدەردەن پايدالانىپ، ادام توپتاپ زاڭسىز جينالىس اشۋعا، ەرەۋىل وتكىزۋگە، كۇش كورسەتۋگە ەلىكتىرۋمەۋى جانە ۇيىمداستىرماۋى ءتيىس.
جوعارىداعى بەلگىلەمەلەرگە قايشى كەلگەندەرگە قاتىستى مەملەكەت ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرى ءناسيحات ايتىپ، تاربيە بەرەدى، ءناسيحات-تاربيەنى ەلەڭ عۇرلى كورمەگەندەرگە قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى ەسكەرتۋ بەرەدى نەمەسە ونى شەكتەيدى. اكىمشىلىك ەرەجەلەرگە نەمەسە اماندىق باسقارۋعا قايشى كەلگەندەرگە قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگانى زاڭ بويىنشا ناق مايداندا ءبىر جاقتى ەتۋ شاراسىن قولدانادى، اماندىق باسقارۋ جازاسىن اتقارادى، قىلمىس قالىپتاستىرعانداردىڭ قىلمىس جاۋاپكەرلىگى قۋزاستىرىلادى.
«شينجياڭ زاڭ جانە تۇرمىس گازەتىنەن»
رەداكتورى: ارداق كامالقان قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز ، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى.