قىلمىستىق ىستەر زاڭىنىڭ 18-تارماعىندا: « اقىلىنان اداسقان نەمەسە ءوزىن ۇستاي الماعان كەزىندە زياندى زارداپ تۋدىرعان ەسالاڭدارعا زاڭدا بەلگىلەنگەن ءتارتىپ بويىنشا تەكسەرىپ انىقتاۋ ارقىلى قىلمىستى ىستەر جاۋاپكەرلىگى ارتىلمايدى، ءبىراق ونى ءۇي ىشىندەگىلەرگە نەمەسە قامقورشىلارىنا جاقسى قاراپ، ەمدەتۋگە بۇيىرۋ، قاجەت بولعاندا ۇكىمەت ولاردى كۇشتەپ ەمدەتۋ كەرەك» دەپ بەلگىلەنگەن. دەسەدە قىلمىستىق ىستەر ارىز-شاعىم زاڭىندا اتقارىلاتىن كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ ءتارتىبى بولماعاندىقتان، بۇل بەلگىلەمە اماليات بارىسىندا رولىن ساۋلەلەندىرە الماعان. ال وزگەرىس ەنگىزىلگەن قىلمىستىق ىستەر ارىز-شاعىم زاڭىندا ەسالاڭداردى كۇشتەپ ەمدەتۋ جونىندە جۇيەلى بەلگىلەمە شىعارىلعان، بۇل ىلگەرگى بەلگىلەمە بولعان كۇندە دە ونى اتقاراتىن ورگان بولماۋ، بەلگىلەمە اتقارىلماۋ جاعدايىن اياقتاتتى.
وزگەرىس ەنگىزىلگەن قىلمىستىق ىستەر ارىز-شاعىم زاڭىنداعى قىلمىستىق ىستەر جاۋاپكەرلىگىن زاڭ بويىنشا وتەۋگە ءتيىستى رۋحاني اۋرۋلاردى كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ جونىندە جاڭادان قوسىلعان تارماقتار تومەندەگىدەي:
زورلىقتى كۇش ارەكەتى الەۋمەتتىك اماندىققا زالال جەتكىزگەن نەمەسە ازاماتتاردىڭ باس اماندىعىنا ورەسكەل زالال جەتكىزگەن، زاڭدا بەلگىلەنگەن ءتارتىپ ارقىلى قىلمىستىق ىستەر جاۋاپكەرلىگىن زاڭ بويىنشا وتەۋگە ءتيىستى رۋحاني اۋرۋلاردى مەديتسينالىق ساراپتاۋدان وتكىزگەندە، قوعامعا ۇزدىكسىز قاتەر ءتوندىرۋ مۇمكىندىگى بولسا، وندا كۇشتەپ ساۋىقتىرۋعا بولادى.
رۋحاني اۋرۋلاردى كۇشتەپ ساۋىقتىرۋدى حالىق سوتى مەكەمەسى بەلگىلەيدى.
قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگانى رۋحاني اۋرۋلاردىڭ كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ شارتىنا ۇيلەسەتىندىگىن بايقاسا، كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ مالىمەتىن جازىپ، حالىق پروكۋراتۋراسىنا جولداۋى كەرەك. قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگانى جولداعان مالىمەتتى نەمەسە ارىز-شاعىمدى تەكسەرۋ بارىسىندا بايقالعان رۋحاني اۋرۋلار كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ شارتىنا ۇيلەسسە، حالىق پروكۋراتۋراسى حالىق سوتى مەكەمەسىنەن كۇشتەپ ساۋىقتىرۋدى ءوتىنىش ەتۋى كەرەك. حالىق سوتى مەكەمەسى دەلونى قاراپ شىعۋ بارىسىندا ايىپكەردىڭ كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ شارتىنا ۇيلەسەتىندىگىن بايقاسا، وندا كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ قارارىن شىعارسا بولادى.
زورلىقتى كۇش ارەكەتىن تۋدىرعان رۋحاني اۋرۋلار جونىندە حالىق سوتى مەكەمەسى زورلىقتى شارا قولدانۋ تۋرالى قارار شىعارۋدان بۇرىن، قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگانى ۋاقىتشا قورعاۋ سيپاتتى شەكتەۋ شارالارىن قولدانسا بولادى.
حالىق سوتى مەكەمەسى كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ جونىندەگى ءوتىنىشتى قابىلداعاننان كەيىن، كەڭەس سوت ۇيىمداستىرىپ قاراپ شىعۋى كەرەك.
حالىق سوتى مەكەمەسى كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ دەلولارىن قاراعاندا، ءوتىنىش ەتىلۋشىنىڭ نەمەسە ايىپكەردىڭ زاڭدا بەلگىلەنگەن جوقتاۋشىسىنا سوتقا كەلۋدى ۇقتىرۋى كەرەك.
ءوتىنىش ەتىلۋشى نەمەسە ايىپكەر ارىز-شاعىم جوقتاۋشىسىنا مىندەتتەمەسە، حالىق سوتى مەكەمەسى زاڭدىق كومەك كورسەتەتىن قۇرىلىمعا ادۆوكات جىبەرىپ، وعان زاڭدىق كومەك كورسەتۋدى ۇقتىرۋ كەرەك.
حالىق سوتى مەكەمەسى قاراپ شىعۋ ارقىلى ءوتىنىش ەتىلۋشىنىڭ نەمەسە ايىپكەردىڭ كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ شارتىنا ۇيلەسەتىندىگىن تۇراقتاندىرسا، وندا ءبىر اي ىشىندە كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ تۋرالى قارار شىعارۋى كەرەك.
كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ قارارى شىعارىلعان ادام، ايىپكەر جانە ونىڭ زاڭدا بەلگىلەنگەن جوقتاۋشىسى، جاقىن تۋىسى كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ قارارىنا مويىنسال بولماسا، وندا ءبىر دارەجە جوعارى حالىق سوتى مەكەمەسىنەن قايتا قاراۋدى ءوتىنىش ەتسە بولادى.
كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ قۇرىلىمى كۇشتەپ ساۋىقتىرىلاتىن ادامدى بەلگىلى مەرزىمدە دياگنوز قويىپ ساراپتاۋى كەرەك. باس اماندىعىنان قاتەرى بولماي، ۇزدىكسىز كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ قاجەتسىز بولسا، وندا ونى كۇشىنەن قالدىرۋ پىكىرىن العا قويىپ، كۇشتەپ ساۋىقتىرۋدى ۇيعارعان حالىق سوتى مەكەمەسىنە بەكىتتىرۋى كەرەك.
كۇشتەپ ساۋىقتىرىلاتىن ادامنىڭ جانە ونىڭ جاقىن تۋىستارىنىڭ كۇشتەپ ساۋىقتىرۋدى كۇشىنەن قالدىرۋدى ءوتىنىش ەتۋىنە بولادى.
حالىق پروكۋراتۋراسى كۇشتەپ ساۋىقتىرۋ قارارىن جانە ونىڭ اتقارىلۋىن باقىلايدى.
«شينجياڭ زاڭ گازەتىنەن»
رەداكتورى: ارداق كامالقان قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز ، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى.