الدانعان 382 بالا قۇتقارىلىپ،ءبىر مىڭ 94 قىلمىس كۇماندىسى قولعا الىندى
بەيجيڭ ساقشى جاعى بىلتىر «يۋانمىڭ» توراپ بەكەتىندە باسقالارعا اسىراپ بەرۋ جانە اسىراپ الۋ اتىمەن بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانعان زاڭعا قايشى قىلمىستىق ارەكەتىنىڭ بارلىعى جونىندەگى اشكەرەلەۋ تەلەفونىن قابىلدايدى. العاشقى تەكسەرۋدە بۇل توراپتىڭ بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانۋ زاڭعا قايشى قىلمىستىق ارەكەتىن ساۋدا تەكشەسىمەن قامداپ قالماستان، بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانۋ بارىسىندا زاڭسىز پايدا ءتۇسىرىپ، بالالاردىڭ دەنە جانە پسيحولوگيالىق اقاۋسىزدىعىنا اۋىر دارەجەدە زيان جەتكىزگەندىگى انىقتالادى.
دەلو جاعدايى جوعارىعا جولدانعاننان كەيىن قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگى باسا ءمان بەرىپ، بۇل دەلونى باستى قۋزاۋ جۇرگىزىلەتىن دەلو قاتارىنا ەنگىزەدى.
باسقالارعا اسىراپ بەرۋ جانە اسىراپ الۋ اتىمەن بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانۋشىلار كوپ جەرلەرگە تارالعان
قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگى بەيجيڭ، جياڭسۋ ساقشىلارىن ىشكەرىلەي باقىلاپ-تەكسەرۋ جۇرگىزۋگە ورنالاستىرىپ، توراپتاعى بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانعان ءتورت ءىرى توپتىڭ نەگىزگى جاعدايىن انىقتاپ، قىرۋار قىلمىستىق دالەل- فاكتكە يە بولادى. بۇل توپ ادام الىپساتارى، توراپ باسقارۋشى، دەلدال سياقتىلاردان قىلمىس تىزبەگىن قالىپتاستىرىپ، قىزمەت ءبولىسىن ايقىن جۇرگىزگەن.
ساقشى جاق باسقالارعا اسىراپ بەرۋ جانە اسىراپ الۋ اتىمەن بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانۋ قىلمىستىق ارەكەتىنىڭ «يۋانمىڭ» توراپ بەكەتىنەن سىرت، «ولار ماعان ءزارۋ»، «اسىراپ الايىق»، «جۇڭگو جەتىم بالالار تورابى» سياقتى كوپتەگەن توراپ بەكەتتەرى مەن كوكەك شوعىرى دا بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانعان بولىپ، وسى دەلوعا قاتىستى ادامداردىڭ كوپ ەكەندىگىن بايقاعان.
قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى «يۋانمىڭ» توراپ بەكەتى مەن «ولار ماعان ءزارۋ» توراپ بەكەتىنەن باستاپ كىرىسىپ، نەگىزگى قىلمىس كۇماندىسى جوۋ دايفۋدىڭ توراپتاعى قيمىل-ءتارتىبىن انىقتاپ، توپتاعى مۇشەلەردىڭ بەرىك ۇيىمداسىپ، «يۋانمىڭ» توراپ بەكەتىن بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانۋداعى ينفورماتسيا تەكشەسى ەتىپ، بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانۋ سىندى ءبىرسىپىرا زاڭسىز قيمىلداردى تۋدىرعاندىعىن بايقايدى.
«يۋانمىڭ» توراپ بەكەتى توبىنداعى مۇشەلەر 14 ادام بولىپ، نەگىزىنەن سىچۋان، شانشي، شاڭحاي، بەيجيڭ، شاندۇڭ، جىجياڭ سياقتى 8 ولكە، قالاعا تارالعان؛ «ولار ماعان ءزارۋ» توراپ بەكەتى توبىنداعى مۇشەلەر 7 ادام بولىپ، نەگىزىنەن گۋاڭدۇڭ، لياۋنيڭ، چۇڭچيڭ سياقتى بەس ولكە، قالاعا تارالعان؛ «اسىراپ الۋ» توراپ بەكەتى مەن «جۇڭگو جەتىم بالالار تورابى» سياقتى توراپ بەكەتتەرىنىڭ مۇشەلەرى دە كوپتەگەن ولكە، قالالارعا تارالعان.
قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى باقىلاپ-تەكسەرۋ جۇرگىزۋ ارقىلى قىلمىستىلار توبىنىڭ بەيجيڭ، شانشي، حۋبەي، جياڭسۋ سياقتى وننان ارتىق ولكە، قالانى قامتىپ، 14 بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانۋ قىلمىسىنا قاتىستى دالەل-فاكتتى قولعا تۇسىرگەن.
بيىل 19-اقپاندا تۇتاس ەلىمىزدەگى 27 ولكە، رايون جانە قالالارداعى قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى شوعىرلى تۇتقىنداۋ، قۇتقارۋ قيمىلىن ءبىر ۋاقىتتا ورىستەتىپ، توراپتا بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلداناتىن ءتورت ءىرى توپتى تالقانداپ، ءبىر مىڭ 94 قىلمىس كۇماندىسىن قولعا الىپ، الدانعان 382 بالانى قۇتقارىپ، جوۋ دايفۋ، لان شياۋچيڭ، ۋاڭ حۇڭجيڭ، فۋ يان، جاڭ جيڭتاۋ قاتارلى باستى قىلمىس كۇماندىلارىن تۇگەلدەي تورعا ءتۇسىردى.
توراپ بەكەتتەرى نوپوسقا قوندىرۋعا كومەكتەسۋ جانە « جىلۋ جيناۋ » ارقىلى پايدا تۇسىرەدى
العاشقى تەكسەرۋ ارقىلى جوۋ دايفۋ قاتارلىلار توراپ بەكەتىن قۇرۋ، دەر كەزىندە توراپ شوعىرىنداعىلارمەن حابارلاسۋ جانە توراپتا دۇكەن اشۋ سياقتى جولدارمەن زاڭسىز ساۋدا تەكشەسىن قۇرىپ، بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانۋ سياقتى قىلمىستىق ىستەر ىستەگەنىن جازباي مويىندادى. كەزەكتە دەلونى تەرگەۋ قىزمەتى زاڭ بويىنشا جۇرگىزىلۋدە.
قىلمىس كۇماندىسى جوۋ دايفۋ قىلمىس كۇماندىسى جاڭ جيڭتاۋدان بالانىڭ نوپوسقا قوندىرۋ انىقتاماسىن 2 دە 3 مىڭ يۋانعا ساتىپ العان سوڭ، وعان باعا قوسىپ، بالانى ساتىپ الۋشىلاردىڭ نوپوسقا قوندىرۋىنا كومەكتەسەتىندىگىن ايتتى.
جوۋ دايفۋ نەگىزىنەن تالقى مىنبەسى، بايدۋ كومەك سۇراۋ تەكشەسى، كوكەك شوعىرى سياقتىلاردان پايدالانىپ، الارماندارمەن حابارلاساتىندىعىن، بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانۋ بارىسىندا نوپوسقا قوندىرىپ بەرۋ ارقىلى پايدا تۇسىرەتىندىگىن، مۇنان تىس، ساۋدا ساتىنە باسقان سوڭ ساۋدالاسقان ەكى جاقتىڭ توراپ بەكەتىنە بەلگىلى مولشەردە جىلۋ اتاۋىن تالاپ ەتەتىندىگىن، ادەتتە 4 تە 6 پايىز بويىنشا تولەنەتىندىگىن ايتتى.
دەلو تەكسەرۋ بارىسىندا حالىق ساقشىلارى جوۋ دايفۋدىڭ كوزالداعى اۋقاتتانۋ تاسىلىنە ءالى ريزا ەمەس ەكەندىگىن، ءوز الدىنا اۋقاتتانۋ جوباسىن جاساپ، الداعى جەردە زاكاز بەرۋ ارقىلى بالاعا ءزارۋ بولعاندارعا قىزمەت وتەمەكشى بولعاندىعىن بايقايدى.
جوۋ دايفۋدىڭ باسشىلىعىنداعى توراپ ارقىلى بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلداناتىن توپتا جوۋ دايفۋ « يۋانمىڭ » توراپ بەكەتىنىڭ قۇرۋشىسى جانە ەڭ جوعارى ۇقىقتى باسقارۋشىسى، لان شياۋچيڭ، ۋاڭ حۇڭجيڭ قاتارلىلار توراپ بەكەتى مەن كوكەك شوعىرىنىڭ قورعاۋشىلارى بولسا، نەشە ونداعان توراپ بەكەتىنىڭ يەسى مەن كوكوك شوعىرىنىڭ باسقارۋشىلارى جەر-جەرگە ورنالاسقان. جوۋ دايفۋ تاعى جاڭ جيڭتاۋ سياقتى جالعان كۋالىك جاساۋشىلاردان پايدالانىپ قاتىستى انىقتامالارعا يە بولعان ءارى توراپ دۇكەنى ارقىلى ساۋداعا سالىپ، بارىنشا كەمەلدەنگەن توراپ ارقىلى بالا الىپساتارلىعى قىلمىسىمەن شۇعىلدانعان.
توراپ تەكشەسىمەن قامداپ، ساۋداعا سالىناتىن بالالاردى تانىستىرعاندار بالالاردى الداپ ساتۋ قىلمىسىن وتكىزگەندەرمەن بىردەي ءبىر جاقتىلى ەتىلەدى
قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگى قىلمىستىق ىستەر مەكەمەسىنىڭ باستىعى ليۋ انچىڭنىڭ تانىستىرۋىنا نەگىزدەلگەندە، توراپ ارقىلى ورىندالاتىن الداپ ساتۋ قىلمىسى ءبىر ءتۇرلى جاڭاشا الداپ ساتۋ قىلمىستىق ارەكەتى بولىپ، ادەتتەگى الداپ ساتۋ قىلمىستىق ارەكەتىمەن سالىستىرعاندا، قىلمىسكەرلەر توراپ تەكشەسىنەن پايدالانىپ، بالا ساۋدالاسپاقشى بولعان ەكى جاق كوكەك ارقىلى ساۋداعا سالىناتىن بالالاردىڭ اقىسى جونىندە كەڭەسىپ، ءوزارا ساۋدالاسادى ءارى وتە جاسىرىن جۇرگىزىلەدى؛ سونىمەن بىرگە، باسقالارعا بەرۋ جانە اسىراپ الۋدى بۇركەنىش ەتىپ، باعا جونىندە ءسوز قوزعاماي، الدامشىلىق ىستەيدى؛ ونىڭ ۇستىنە، توراپ ارقىلى بالالاردى الداپ ساتۋ قىلمىسى وڭىرلىك سيپات المايتىندىقتان، ەلىمىزدىڭ جەر- جەرىنە كەڭىنەن تارالعان ەكەن.
بەيجيڭ قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى توراپ حاۋىپسىزدىگى باس اترەتىنىڭ ورىنباسار ۇلكەن اترەت باستىعى جىڭ حاۋ توراپتاعى بالا الىپساتارلىعى قىلمىسى كوپتەگەن بالانى الداپ ساۋداعا سالىپ، ءبىر قىدىرۋ زاڭسىز كاسىپ تىزبەگىن قالىپتاستىرعاندىعىن ايتتى.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، ەڭ جوعارى حالىق سوتى، ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسى، قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگى جانە ادىليا مينيسترلىگىنىڭ 2010-جىلى شىعارعان « ايەلدەر مەن بالالاردى الداپ ساتۋ قىلمىسىن زاڭ بويىنشا جازالاۋعا قاتىستى پىكىرىنە » نەگىزدەلە وتىرىپ، توراپ تەكشەسىمەن قامداپ، بالا الىپساتارلىعىمەن شۇعىلدانىپ، الداپ ساتىلاتىن بالالاردىڭ جالعان تۋىلۋ كۋالىگىمەن قامداپ، زاڭسىز نوپوسقا قوندىرۋ ارەكەتىمەن شۇعىلدانعاندار بالالاردى الداپ ساتۋ قىلمىسىن وتكىزگەندەرمەن ۇقساس ءبىر جاقتىلى ەتىلەدى؛ زاڭسىز پايداعا يە بولۋدى كوزدەپ ءوزىنىڭ تۋعان پەرزەنتىن ساتقان نەمەسە الداپ ساتىلعان بالانى ساتىپ الىپ وتكەرمەلەپ ساتقاندار بالالاردى الداپ ساتۋ قىلمىسىن وتكىزگەندەرمەن ۇقساس ءبىر جاقتىلى ەتىلەدى؛ نارەستەلەردى ساتىپ العاندار الداپ ساتىلعان بالالاردى ساتىپ الۋ قىلمىسىن قالىپتاستىرسا، زاڭ بويىنشا قىلمىستىق ىستەر جاۋاپكەرلىگى قۋزاستىرىلۋعا تيىستىلەرىنىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى، ءسوزسىز، قۋزاستىرىلادى ءارى قۇتقارۋعا توسقىندىق جاساۋشىلاردىڭ قىلمىستىق ىستەر جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى ەكەن.
ليۋ انچىڭ توراپ ارقىلى بالالاردى الداپ ساتۋ قىلمىسىنىڭ جاڭا جاعدايى مەن تىڭ وزگەرىسىنە قاراتا، قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگانى قاتاڭ سوققى بەرۋدە تاباندى بولۋمەن بىرگە، توراپ ارقىلى بالالاردى الداپ ساتۋ قىلمىسىنىڭ ەرەكشەلىگىنە ىشكەرىلەي زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، سوققى بەرۋ تەبىنىن ۇزدىكسىز كۇشەيتۋ كەرەكتىگىن ايتتى.
رەداكتورى : ارداق كامالقان قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز ، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى.