تارباعاتاي ايماقتىق توعىسپالى مەديا ورتالىعى / بيڭتۋان 9 -شى بايياڭ قالالىق توعىسپالى مەديا ورتالىعىنىڭ حابارى. تىلشىلەر ماقپال مىرزاقان، راۋان اقسۋات، لي حاي، چۇي ليشا، جۋ يۇن -ى، ليۋ گوشين حابارلايدى. ءبىر اسپاننىڭ اياسىندا، ءبىر ىرىستى مەكەندە بىرگە جاساسقان بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ توعىسۋى قوس باعىتتا العا ۇمتىلۋ ەسەپتەلەدى. بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ توعىسا دامۋىن ىلگەرىلەتۋ ــ جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى باسقارۋ جالپى جوباسىن تولىق، دالمە -ءدال، جاپپاي دايەكتىلەندىرۋدىڭ، شينجياڭ قىزمەتىنىڭ باس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ ىشكى تالابى، حالىقتى وزەك ەتۋگە تاباندى بولۋدىڭ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تاماشا تۇرمىسقا دەگەن تالپىنىسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ رەال قاجەتى.
قوس باعىتتا العا ۇمتىلىپ،”توعىسۋ“ ارناسىن كەڭەيتتى
2021 -جىلى 4-ايدىڭ 23 -كۇنى بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىن ورتاق قۇرۋى باستالعاننان بەرى شاۋەشەك قالاسى اشىلى داعۇر ۇلتتىق اۋىلى جالعىزاعاش قىستاعى مەن بيڭتۋان 9 - شى بايياڭ قالاسى 164 -تۋانىنىڭ 5 - ليانى ءتۇرلى شارالاردى قاتار قولدانىپ، دامۋدى بىرگە جوسپارلادى.
جالعىزاعاش قىستاعى قىستاق تۇرعىندارىن ۇيىمداستىرىپ، بيڭتۋان 9 - شى بايياڭ قالاسىنىڭ 164 - تۋانىنا بارىپ ەكسكۋرسيالاپ ۇيرەنىپ،”ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى“بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ بىرلەسكەن دوستىق ادەبيەت - كوركەمونەر كونسەرتى سياقتىلاردى وتكىزىپ، بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ”ەكونوميكانى توعىستىرا دامىتۋ، مادەنيەتتى توعىستىرا بىرگە قۇرۋ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋ جاۋاپكەرشىلىگىن بىرگە ارقالاۋ، ۇلتتار ىنتىماعىنداعى ۇلگىلى ورىندى بىرگە قۇرۋ“ ءبىر تۇلعالانعان توعىسا دامۋدىڭ جاڭا ارناسىن العاشقى ادىمدا قالىپتاستىردى.
2023 -جىلى اۋىل شارۋاشىلىعىنان ۇلگى كورسەتىپ، بىرگە گۇلدەنۋدى جەبەۋ ءۇشىن، ەكى جاقتىڭ پارتيا ياچەيكالارى كىنفىڭ تۇقىم شارۋاشىلىعى شەكتى سەرىكتەستىگىن، سونداي - اق جيۋتيان تۇقىم شارۋاشىلىعى سەرىكتەستىگىن ەنگىزىپ، 10 مىڭ مۋلىق جۇگەرى تۇقىمىن جەتىلدىرۋ بازاسىن بىرگە قۇردى. ”پارتيا ياچەيكاسى + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + سەرىكتەستىك + جۇمىسشى -قىزمەتكەر، قىستاق تۇرعىندارى“ءتاسىلى ارقىلى اۋىل شارۋاشىلىق ەگىمشىلىگىن جۇرگىزىپ، بۇكىل قىستاقتىڭ جان باسىندىق كىرىسىن جوعارىلاتىپ، جالعىزاعاش قىستاعىنداعى بۇقارانىڭ تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن، حاۋىپسىزدىك سەزىمىن ۇزدىكسىز كۇشەيتتى.
164 - تۋان 5 - ليانى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى فان چاۋيۇڭ: ”بىرگە قۇرعاننان بەرى ەكى جاقتىڭ پارتيا ياچەيكاسى اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ جونىندە بىرگە ىزدەنىس جاساپ، زەرتتەۋ جۇرگىزدى. كوپشىلىك ءوزارا پىكىر اۋىستىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىس تەحنيكاسىن جالپىلاستىردى. بيىل ەككەن جۇگەرىنىڭ مۋ باسىندىق كىرىسى بىلتىرعى سايكەس مەزگىلدەگىدەن 600 يۋان ارتىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ، جۇمىسشى -قىزمەتكەرلەردىڭ تەگىس القاۋىنا يە بولىپ، بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ توعىسا دامۋى مەن ۇلتتار ىنتىماعىن جەبەدى“ دەدى.
108” مۋ جەرىمدى تۇقىم جەتىلدىرۋ سەرىكتەستىگىنە وتكەرمەلەپ بەرىپ، مۋ باسىنا 1350 يۋاننان وتكەرمەلەۋ قاراجاتىن الدىم. ءوزىم سەرىكتەستىكتىڭ ءدارى بۇركۋ سياقتى جۇمىستارىن ىستەپ اقشا تابۋمەن بىرگە، كوپتەگەن تەحنيكالاردى دا ۇيرەندىم“ دەدى جالعىزاعاش قىستاعىنىڭ تۇرعىنى جوۋ جيانجۇن.
”بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ اۋىس - كۇيىسىنىڭ“ باستالعانىنا كوزدى اشىپ -جۇمعانشا 2 جىل ءوتىپ، بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىن پارتيا قۇرىلىسى، قوعام ورنىقتىلىعى، ەكونوميكالىق سەلبەستىك، ۇلتتار ىنتىماعى، مادەنيەتتى توعىستىرۋ سياقتى جاقتاردا ءوزارا سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، توعىسۋدى جەدەلدەتىپ، بىرگە دامىدى.
جالعىزاعاش قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى لي گۋانپىڭ: ”كەلەسى قادامدا، بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ توعىسۋىن، مادەنيەتتىڭ توعىسۋىن، ينفورماتسيانىڭ توعىسۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، ينفورماتسيانىڭ ءوزارا توعىسۋىن، ءوزارا تۇتاسۋىن، ءوزارا ۇلاسۋىن جۇزەگە اسىرىپ، بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ بىرگە قۇرۋىنان، توعىسا دامۋىنان تاعى دا شۇعىلالى ناتيجە جاراتامىز“ دەدى.
ۇلتتار ىنتىماعىن ”بىر نيەتپەن“ العا باستىردى
شاۋەشەك قالاسى جاڭا جامبىل ءمالى باسقارماسى قاراءدوڭ الەۋمەتتىك اۋماعىنا 2014 -جىلى جانە 2019 -جىلى مەملەكەتتىك كەڭەس جاعىنان ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنداعى وزات، ۇلگىلى كوللەكتيۆ اتاعى بەرىلدى. قاراءدوڭ الەۋمەتتىك اۋماعىندا حانزۋ، ۇيعۇر، قازاق قاتارلى 14 ۇلتتان قۇرالعان 1510 وتباسىندا 3820 تۇرعىن تۇرمىس كەشىرىپ كەلەدى، از ۇلتتاردىڭ جان سانى %66.69 ىن ۇستاسا، ەكىدەن كوپ ۇلتتان قۇرالعان وتباسىلار الەۋمەتتىك اۋماقتاعى جالپى وتباسى سانىنىڭ %30.7 ىن ۇستايدى، الەۋمەتتىك اۋماقتاعى ءار ۇلت بۇقاراسى بىرگە قونىستانىپ، بىرگە تۇرمىس كەشىرىپ، بىرگە دامىپ، اۋقاتتانىپ، جاراسىمدى قاتىناس ورناتىپ، ءبىر ءۇيلى جانداي ەتەنە ءوتىپ، جان تەبىرەنتەرلىك حيكايانى بارلىققا اكەلىپ، تارباعاتاي ايماعىنىڭ ۇلتتار ىنتىماعى بەرەكەلى شاڭىراعىنىڭ ەڭ شىنايى كورىنىسىنە، ۇلتتاردىڭ كىرىكپەلى قونىستانۋىنىڭ شاعىن كارتيناسىنا اينالعان.
جۋىق جىلداردان بەرى قاراءدوڭ الەۋمەتتىك اۋماعى ماڭايداعى تيپتىك حيكايالاردى اشۋعا بارىنشا كۇش سالدى. ماسەلەن، 14 جىل بويى شاعىن اۋلاسىندا مەملەكەت تۋىن شىعارىپ كەلگەن الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىنى سالىقجان يمىن، مەرەكە - مەيرام، دەمالىس بولعان سايىن ۇزبەي شاعىن اۋلاسىندا مەملەكەت تۋىن شىعارىپ، ونىڭ اۋلاسىندا مەملەكەت تۋى قاي - قاشاندا اسقاق جەلبىرەپ تۇرادى. سونىمەن بىرگە، سالىقجان يمىن ۇنەمى پارتيانىڭ ابزال ساياساتتارىن ۇگىتتەسە، كورشى - قولاڭدارى ونىڭ اۋلاسىنا جينالىپ، ءوز اسەرلەرىن ءبولىسىپ، وزگەرىستەردى اڭگىمەلەپ، شاعىن اۋلانى الەۋمەتتىك اۋماقتاعى ەڭ دۋماندى ورىنعا اينالدىرعان. ماڭگىلىك تاتۋ كورشىلەر ماريا قادىر مەن ليۋ شياۋرۇڭنىڭ مەيىرگە تولى حيكايالارى ماڭايىنداعىلاردى اسەرلەندىرىپ كەلەدى. ول ەكەۋى تانىسقانىنا 30 جىلدان اسقان كونە كورشىلەر، ءوزارا قارايلاسىپ، تۋعان اپەكەلى - سىڭلىدەي بولىپ كەتكەن. ”كورشىلەر مەرەكەسى. ءجۇز وتباسى قوناعاسى“ ــ الەۋمەتتىك اۋماق جىل سايىن وتكىزەتىن، ءار ۇلت بۇقاراسىنا ەرەكشە ۇنايتىن قيمىل. 14 ۇلتتان قۇرالعان تۇرعىن دوستار ءدامدى تاعامدارىن داستارقانعا ءتىزىپ، ءان ايتىپ، ءبي بيلەپ، مارە -سارە باس قوسىپ، ”ءبىر -بىرىمەن بىتە قايناسقان“ ورتانى شىنايى سەزىنىپ، تەرەڭدەي ارالاسۋعا، ىشتەسۋگە، توعىسۋعا نەگىز قالادى.
”شاعىن اۋلامدا تاباندىلىقپەن مەملەكەت تۋىن شىعارىپ، اناعۇرلىم كوپ ادامعا شينجياڭنىڭ تارباعاتايىنداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ پارتيانى، وتاندى قىزۋ سۇيەتىن شىنايى سۇيىسپەنشىلىگىن ۇعىندىرامىن. ۇلتتار ىنتىماعىن جالعاستى كۇشەيتىپ، جاڭا ءداۋىردىڭ ءىزباسارلارىن باۋلىپ، پارتيانى، وتاندى سۇيەتىن، اتا مەكەنىمىز تارباعاتايدىڭ، وتانىمىزدىڭ قۇرىلىسى ءۇشىن قۇلشىنا كۇرەس جۇرگىزەتىن ءتىپتى دە كوپ جاستار مەن ورەندەردى باۋليمىز“ دەدى سالىقجان يمىن.
ءار ۇلت تۇرعىندارى شاعىن اۋلادا مەملەكەت تۋىن شىعارعاندا جاسالعان ۇگىت لەكسيا، ءدامدى تاعامدار مەن مادەنيەت جاعىنداعى اۋىس-كۇيىس قيمىلدارى ارقىلى الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارىنىڭ قينالعان، ۋايىمداعان ىستەرىن بىرلىكتە اقىلداسىپ شەشىپ، ءبىر نيەتپەن ىنتىماقتاسا وتىرىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ” التىن ءارىپتى ماڭدايشالىعىن“ جارقىراتا ءتۇستى.
قاراءدوڭ الەۋمەتتىك اۋماعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى باھارگۇل: “ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىمىزدىڭ ماقساتى ــ ۇلتتاردىڭ ءوزارا كىرىگۋ قيمىلدارىن باي مازمۇندى وتكىزۋ عانا ەمەس، ونان دا ماڭىزدىسى، ءار ۇلت بۇقاراسىن پارتيا ياچەيكاسىنىڭ توڭىرەگىنە ۇيىستىرىپ، بىرلىكتە ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزەتىن تاماشا جاعداي قالىپتاستىرۋ بولماق. الداعى قىزمەت بارىسىندا، ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىن ءتىپتى دە تىڭعىلىقتى ىستەپ، ءار ۇلت كادر - بۇقاراسىن ءبىر نيەتپەن ىنتىماقتاستىرىپ، كورىكتى مەكەنىمىزدى بىرلىكتە قۇرامىز” دەدى.
ەجەلدەن بەرى تارباعاتاي ايماعى مەن بيڭتۋان 9-شى بايياڭ قالاسى بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىن بەرەكەلى شاڭىراعىن بىرگە قۇرىپ، بايلىقتان ورتاق يگىلىكتەنۋدى، باسىمدىقتاردى ءوزارا تولىقتاۋدى جۇزەگە اسىرىپ، بىرلىكتە قول ۇستاسا جاڭا جاعداي اشىپ، ۇلتتارى ىنتىماقتى، كادرلار مەن بۇقارا ەتەنە بولا وتىرىپ، بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ توعىسا دامۋىن ورتاق ىلگەرىلەتىپ، جاڭا داۋىردەگى بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ توعىسا دامۋىنىڭ ايشىقتى تاراۋىن جازىپ كەلەدى.
رەداكتورى : ارداق كامالقان قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مىسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى