كۇزدىڭ سالقىن سامالى باياۋ ەسىپ، اتىز باسىنان مول ءونىمنىڭ شاتتىعى مەنمۇندالادى. تورسيا پىسقان شەكىلدەۋىك، ءدامى ءتىل ۇيىرەتىن تاڭقۋراي، اشتى -تۇشتى قىزىل بۇرىش... 6 -رەتكى جۇڭگو شارۋالار مول ءونىم مەرەكەسىن قارسى الۋ قارساڭىندا، ايماعىمىزدىڭ اۋدان -قالالارىنىڭ جەر -جەرىنەن مول ءونىمنىڭ كوركەم كورىنىسى ءجۇز بەردى. اتىز باسىندا داقىل جيناپ، تاسىپ، سۇرىپتاپ، تارازىلاپ، ماشيناعا تيەپ جاتقان قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قاربالاس بەينەسى مەن ءتۇرلى -ءتۇستى جەمىستەر مول ءونىمنىڭ كوز سۇرىندىرەر كوركەم كورىنىسىن قالىپتاستىردى.
ـــ رەداكتوردان
شيحۋ: تاڭقۋرايدان ءمول ءونىم الدى
ەرىكتى تىلشىلەر جاڭ جۇن، فەي اردۇڭ حابارلايدى.”بۇرىندارى سارى تاڭقۋراي مەن جيدەكتى جەمىستەردى تەك توراپتان كورەتىنبىز، بۇگىن ارنايى ءدام تاتۋعا كەلدىم، ءدامى راسىندا ءتىل ۇيىرەدى ەكەن“ دەدى جۋىقتا كۇيتۇن قالاسىنان كەلگەن ساياحاتشى حۋ چۋانشيا.
كوز الدا شيحۋ قالاسىنىڭ ەرەكشەلىككە يە جەمىس ورمان ەگىمشىلىگى تاڭقۋرايدان مول ءونىم الاتىن مەزگىلگە ءوتىپ، كوپتەگەن ساياحاتشىنى سەرۋەندەپ، ءۇزىپ - تەرۋگە، ءدامىن تاتىپ، ساتىپ الۋعا باۋراپ، مول ءونىمنىڭ شاتتىعىنا شومدى.
جاقىنعى جىلداردان بەرى، شيحۋ قالاسى پارتيا قۇرىلىسىن جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولىپ، باسىمدىققا يە كاسىپ سالاسىن جەتىلدىرىپ، دارىندىلار قوسىنىن ەنگىزىپ، دامۋ ارناسىن كەڭەيتۋدەن باستاپ كىرىسىپ، كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىن رەتتەۋ تەبىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، ەكولوگيالىق سەيىل - سەرۋەن اۋىل شارۋاشىلىعىن بار كۇشپەن دامىتىپ، ەرەكشەلىككە يە جەمىس ورمان شارۋاشىلىعىنىڭ كولەمىن كەڭەيتىپ، قالا تۇرعىندارىنىڭ قالاماڭىندا ساياحاتتاۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىردى.
شيحۋ قالاسى كىلين ەرەكشەلىككە يە جەمىس ورمان شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ تاڭقۋراي ەگىمشىلىگى بازاسىنا بارعانىمىزدا، سەرىكتەستىكتىڭ تەحنيگى لو جيانپيڭ ساياحاتشىلارعا تاڭقۋرايدىڭ پىسقان -پىسپاعانىن قالاي پارىقتاۋ، قالاي ءۇزۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىندىرىپ جاتىر ەكەن.
ۇعىسۋعا قارعاندا، تاڭقۋراي ەگىمشىلىگى بازاسىنا كۇن نۇرى جەتكىلىكتى تۇسۋمەن بىرگە، جاعراپيالىق ورتاسى تاماشا بولعاندىقتان، تاڭقۋرايدىڭ ءتۇسىمى مول بولعان ەكەن، جاز ماۋسىمىندا 10 نەشە رەت تەرىلىپ، ءونىم قۇنى 300 مىڭ يۋاننان اسادى ەكەن.
كۇز مەزگىلىندە سارى تاڭقۋراي پىسىپ-جەتىلىپ تەرۋ مەزگىلىنە وتەدى. مۇندا وندىرىلگەن تاڭقۋرايدىڭ قىشقىل دا ءتاتتى ءدامى ءدال بابىندا، سۋ قۇرامى مول، ساپاسى جاقسى بولعاندىقتان، ودان جاسالعان تاڭقۋراي ۆاريناسى، تاڭقۋراي شىرىنى، تاڭقۋراي شارابىنىڭ ءوتىمى ەرەكشە جاقسى. ءۇرىمجى، شىحىزى، قارامايلى سياقتى قالالاردان بازاعا تاڭقۋراي ءۇزۋ-تەرۋگە كەلگەن ساياحاتشىلاردىڭ اياعى ۇزىلمەدى. سونىمەن بىرگە، بازا دوۋيىن تىكە تاراتىلىمىندا ساتۋ ارقىلى 400 نەشە تاپسىرىسقا يە بولىپ، جەدەل جولداما ارقىلى ەلىمىزدىڭ جەر-جەرىنە جونەلتتى. قازىرگە دەيىن تاڭقۋراي ەگىمشىلىگى بازاسى وندىرگەن 6 توننا تاڭقۋراي ۆاريناسى مەن تاڭقۋراي شىرىنى تۇگەلدەي ساتىلىپ بولدى.
لو جيانپيڭ: ”مىنا 20 مۋ اينالاسىنداعى تاڭقۋراي بىلتىر 4 -ايدا ەگىلگەن، ەرەكشە بىتىك ءوستى، جىلىنا 2 رەت جيناۋعا بولادى. بيىل تاعى 20 مۋ جەرگە تاڭقۋراي ەكتىك، كەلەر جىلى تولىق جەمىس بەرەدى“ دەدى.
2013 -جىلى شيحۋ قالاسى كىلين ەرەكشەلىككە يە جەمىس ورمان شەكتى سەرىكتەستىگى بەيجيڭ اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم اكادەمياسىنان تاڭقۋراي كوشەتىن ەنگىزىپ ەككەن. ەگىمشىلىك تەحنيكاسىنىڭ ۇزدىكسىز جوعارىلاۋىنا ىلەسە قىزىل تاڭقۋراي، سارى تاڭقۋراي سياقتى جيدەكتى جەمىستەردىڭ الا كەلگەن ەكونوميكالىق قۇنى جىل سايىن ارتا تۇسۋدە. سەرىكتەستىك ەرەكشەلىككە يە جيدەكتى جەمىس ەگىمشىلىك ءتۇرىن ارتتىرۋ ارقىلى ەگىمشىلىك كولەمىن كەڭەيتىپ، ءۇزۋ-تەرۋ ساياحاتى سياقتى شارالارمەن تيجاراتى كولەمدەنگەن، باسقارۋى ولشەمدەنگەن، ماركانى تىرەك ەتكەن جوعارى ءونىمدى جيدەكتى جەمىس كاسىپ سالاسىن بىرتىندەپ قالىپتاستىردى.
لو جيانپيڭ: ”قازىر شيحۋ قالاسىنىڭ تۇرعىندارىن جانە توڭىرەكتەگى قالالارداعى بۇقارانى الاڭسىز تۇتىناتىن تاڭقۋرايمەن قامداۋعا سەنىمدىمىز“دەدى.
رەداكتورى : ارداق كامالقان قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مىسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى