26 جىل ءبىر ءۇيلى جانداي تاتۋ -ءتاتتى وتكەن ”اعا -ءىنى“

جولدانعان ۋاقىتى : 2022/3/31 19:02:57

□ 3-ايدىڭ 25 -كۇنى جارمۇحامەت (سولدا) يۇي شىدۇڭ وتباسىندا.

 
ءتىلشىمىز ۋاڭ گاۋشىڭ
 
بارلىق تاۋىنىڭ ەتەگىندەگى شاعانتوعاي اۋدانى از ۇلتتار شوعىرلى قونىستانعان جەر، حانزۋ، قازاق سياقتى 19 ۇلتتان قۇرالعان. كوپ جىلدان بەرى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ءوزارا توعىسىپ، ءوزارا جەبەپ، ءوزارا كومەكتەسكەن ىزگى ىستەرىن بايانداعان قاراپايىم دا مەيىرگە تولى حيكايالار ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ نەگىزگى ارياسىن اسقاقتاتا ءتۇستى.
 
قارابۋرا اۋىلى قوسقاباق قىستاعىنىڭ بيىل 70 جاستاعى تۇرعىنى يۇي شىدۇڭ مەن 69 جاستاعى تۇرعىنى جارمۇحامەت شايىق بىرگە كورشى بولماسادا، 26 جىلدان بەرى ءبىر ءۇيلى جانداي تاتۋ ـءتاتتى وتكەن حيكاياسى جەرگىلىكتى بۇقارا اراسىندا كەڭىنەن تارالعان.
 

نورمالىق جەردەن باستالعان دوستىق

 
1974-جىلى يۇي شىدۇڭ تۋىس - تۋعاندارىن قارا تارتىپ تولى اۋدانى اقبەلدەۋ اۋىلى شينلين قىستاعىنا كەلەدى. قىستاقتىڭ قۇدىق سۋى كەرمەك ءارى سور، ونىڭ ۇستىنە، ۇنەمى سۋ توقتاپ قالاتىندىقتان، 1979 ـ جىلى ءبىر ءۇيلى جان قازىرگى شاعانتوعاي اۋدانى قارابۋرا اۋىلى قوسقاباق قىستاعىنا كوشىپ بارىپ، سول جەردە 43 جىل تۇراقتاپ قالادى.
 
يۇي شىدۇڭ مەن جارمۇحامەت ەكەۋى ءبىر قىستاقتا تۇرادى، 1996 ـ جىلى جەردى 2 ـ رەت كوتەرمەگە بەرگەندە، ولارعا بولىنگەن نورمالىق جەر قاتارلاس كەلىپ، اراسىن ءبىر جول عانا بولەدى. يۇي شىدۇڭنىڭ جەرى جولدىڭ وڭتۇستىگىندە، جارمۇحامەتتىڭ جەرى جولدىڭ سولتۇستىگىندە ەدى.
 
يۇي شىدۇڭ: ” سول جىلدارى ءبيداي ەگەتىنبىز، ءبيدايدى جيىپ العان سوڭ اڭىزدى تەگىستەپ قىرماندىق ورىن شىعارىپ، ونى شىڭايتىنبىز، سوسىن استىق ۇشىرۋ، داعارلاۋ    جۇمىسىنىڭ ءبارىن وسى ارادا ىستەپ، كەشتە قاراپايىم شاتىر قالقايتا سالىپ، قىرمان كۇزەتەتىنبىز“ دەدى.
 
كۇندىزگى قاربالاستىقتارىن اياقتاتقاننان كەيىن قولدارى بوساي قالعان ولار كەشكى اي ساۋلەسىن جامىلىپ، ءوزارا سىرلاسىپ، ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىندا شاتىرلارىنا قايتىپ دەمالاتىن. وسىلايشا، ءوزارا كومەكتەسە ءجۇرىپ بەس -التى كۇندە جازعى جيىن -تەرىن جۇمىسىن ساتىمەن سوڭىنا شىعاراتىن ەدى.
 
سودان باستاپ ەكى وتباسىنىڭ بارىس - كەلىسى جيىلەپ، سۇيىسپەنشىلىكتەرى دە بارعان سايىن تەرەڭدەي ءتۇستى.
 

ءوزارا كومەكتەسىپ قيىن وتكەلدەن بىرگە ءوتتى

 
”الىستاعى تۋىستان جاقىنداعى كورشى ارتىق“دەگەن ءسوز بار. ءىس جۇزىندە، يۇي شىدۇڭ مەن جارمۇحامەتتىڭ ۇيلەرىنىڭ ورتاسىندا جانە ءبىر ءۇي بار، ىرگە كورشى دەۋگە كەلمەيدى، الايدا بۇل ەكى وتباسىنىڭ ءبىر ـ بىرىنە دەگەن سەنىمى مەن ارالاس -قۇرالاستىقتارىنا بوگەت بولا المادى.
 
يۇي شىدۇڭ اۋىلىنان كەلگەننەن قولى قىسقا بولاتىن، 30 مۋ نورمالىق جەرگە سۇيەنىپ، 3 بالاسىن باعىپ ـ قاعىپ،  تۇرمىسى ءۇپى -ءتاپى ءوتىپ جاتادى.
 
جارمۇحامەتتىڭ دە 5 بالاسى بار، ايەلىنىڭ دەنساۋلىعى ناشار بولعاندىقتان، قاتتى قايىرىم جۇمىس ىستەي المايدى دا، وتباسىنىڭ بارلىق اۋىرتپالىعى ونىڭ موينىنا ءتۇسىپ، تۇرمىستا قاتتى قينالادى.
 
ەكى وتباسىنىڭ دا تۇرمىستىق قيىنشىلىعى اۋىر بولعانىمەن، ءوزارا كومەكتەسۋ بارىسىندا، ءبىر ءبىرىنىڭ مەيىرى مەن سەنىمىنە بولەندى.
 
قازىر ەكى وتباسى دا پارتيانىڭ ابزال ساياساتىنىڭ ارقاسىندا كەدەيلىكتەن ارىلدى. يۇي شىدۇڭنىڭ بالالارى وقۋلارىن تاۋىسىپ، شاڭىراق كوتەرىپ، شارۋاشىلىق قۇردى. جارمۇحامەتتىڭ بالالارى دا قىزمەتكە ورنالاسىپ العان، ولار ۇنەمى كەلىپ اتا -انالارىنا  قارايلاسىپ تۇرادى.
 
جارمۇحامەت:” يۇي شىدۇڭ وتباسىمىزعا كوپ كومەكتەستى، وعان العىسىمىز بولەك، اسىرەسە بالالاردىڭ وقۋعا ءتۇسۋ ماسەلەسىندە، ول ەكى قىزىمنىڭ بولاشاعىنا جول اشىپ بەردى، سونداي ـ اق ءبىر وتباسىنىڭ تۇرمىسىن وزگەرتتى“ دەدى.
 
1993-جىلى وتباسى قيىنشىلىعى سەبەبىنەن جارمۇحامەت 500 يۋان اقشا تابا المايدى دا، اۋدان قالاشىعىنا بارىپ ورتالاۋ مەكتەپكە وقۋعا تۇسەتىن ءۇشىنشى قىزى وقۋدان قول ۇزۋگە ءماجبۇر بولادى. وقۋعا ىنتالى بالا كوز جاسىن كولدەتكەنىمەن، بۇعان اكەسى دە شاراسىز ەدى.
 
سونىمەن، جارمۇحامەتتىڭ ءۇشىنشى قىزى” يۇي اعايىن “ىزدەپ بارىپ، اكەسىنىڭ ءوزىن وقۋعا جىبەرمەي وتىرعانىن ايتادى. يۇي شىدۇڭ دەرەۋ جارمۇحامەتتىڭ ۇيىنە ىزدەپ كەلىپ  ونى كەلىستىرىپ ءبىر سىنداپ الادى.
 
اقشانىڭ جوقتىعىنان قىزىن وقۋعا جىبەرە الماي وتىرعانىن بىلگەن يۇي شىدۇڭ سارى مايداي ساقتاپ جۇرگەن 500 يۋانىن وعان قارىزعا بەرە تۇرادى. جارمۇحامەتتىڭ ءۇشىنشى قىزى قۇلشىنا ۇيرەنىپ، داشۋەگە وتەدى، وقۋ تاۋىسقان سوڭ اشىق قابىلداۋ ەمتيحانىنا قاتىناسىپ، قىزمەتكە ورنالاسادى.
 
سونىمەن بىرگە، ول ءسىڭلىسىن وقىتىپ، بۇل كۇندە ءسىڭلىسى دە قىزمەتكە شىعىپ كەتتى.
 
يۇي شىدۇڭ: ” ءالى ەسىمدە، ءبىر جولى جارمۇحامەتتىڭ ءۇشىنشى قىزى ۇيىنە قايتقاندا، ماعان دا ءبىر ادەمى جەيدە الا كەلىپتى“دەدى.
 
ايلار اۋناپ، جىلدار جىلجىپ، ۋاقىت سىرعىپ ءوتىپ جاتتى.” تالاي جىلدان بەرى ءوزارا قارايلاسقان، ءبىر  بىرىمىزگە ەس قاتقان كەزدەر جەتەرلىك، ءۇي، قورا -قالتقى سالعاندا ءوزارا كومەك قولىمىزدى سوزعان ىستەر ايتىپ تاۋىسقىسىز “ دەدى جارمۇحامەت.
 

ءوزارا سەنىم، سۇيىسپەنشىلىككە تولى ءبىر ءۇيلى جان

 
2017-جىلى جارمۇحامەت 8 سيىرى مەن 18 قويىن تاۋعا شىعارىپ، 36 مۋ نورمالىق جەرىن كوتەرمەگە بەرەدى. سول جىلى 8 -ايدا ول جۇبايى ەكەۋى الىستاعى تۋىستارىنا تۋىسشىلاي باراتىن بولىپ، اتتاناردا ءۇيىنىڭ كىلتىن يۇي شىدۇڭعا تاپسىرىپ، تاۋىق جۇمىرتقاسىن ءوزى جيناپ الۋىن قايتا -قايتا قاداعالايدى.
 
يۇي شىدۇڭ: ” سول كەزدە جارمۇحامەتتىڭ كىلتىن بەرگەنى ــ ءۇيىن سەنىپ ماعان تاپسىرعانى ەدى، بۇل جاي سەنىمدىلىك ەمەس“ دەدى قاتتى تولقىپ.
 
جارمۇحامەت تۋىسشىلاپ كەتكەن جارىم ايدا،يۇي شىدۇڭ ءار كۇنى جارمۇحامەتتىڭ ۇيىنە بارىپ تاۋىقتارىنا جەم بەرىپ، كوكونىستەرىن سۋارىپ، اۋلاسىن تازالاپ تۇرادى.
 
جارمۇحامەت ۇيىنە كەلە سالا يۇي شىدۇڭ جيناپ قويعان ءبىر شارباق جۇمىرتقانى كوتەرىپ ونىڭ ۇيىنە بارعاندا، بۇل نە قىلعانىڭىز دەپ   رەنىش بىلدىرەدى. سوڭىندا ەكەۋى اقىلداسا كەلىپ جۇمىرتقانى تەڭ ءبولىسىپ العان سوڭ  بارىپ، جارمۇحامەتتىڭ كوڭىلى ساباسىنا تۇسەدى.
 
2021-جىلى 11-ايدا جارمۇحامەتتىڭ ۇلىنىڭ مي قان تامىرى بوگەلىپ، ايماقتىق حالىق شيپاحاناسىنا بالنيتساعا جاتادى. بۇعان قاتتى ۋايىمداعان جارمۇحامەتتىڭ كەمپىرىنىڭ قان قىسىمى جوعارىلاپ، ۇرىمجىگە ەمدەلۋگە جوتكەلەدى.
 
وسى ارالىقتاعى 3 ايدا جارمۇحامەتتىڭ ءۇيىنىڭ كىلتى يۇي شىدۇڭدا قالادى. ول پاردىڭ سۋىن جىبەرىپ، اۋلانىڭ قارىن تازالاپ تۇرادى...
 
بىرگە تۋماعاندار تۋىس ەمەس دەگەن جاڭساق ۇعىم بولسا كەرەك.
تىلشىلىك جاساپ بارعان كۇنى تۇستە جارمۇحامەت يۇي شىدۇڭنىڭ ۇيىندە بىرگە وتىرىپ تاماقتاندى. كۇن ۇياسىنا ەڭكەيگەندە اعالى - ىنىلى ەكى بەينە بىزگە قول بۇلعاپ قوشتاسىپ قالا بەردى.
 
قوسقاباق قىستاعىندا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ مۇشەسى بيان جيانشياڭ: ” الداعى جەردە قىستاق تۇرعىندارىن ماڭىمىزداعى ۇلگىلەردەن ۇيرەنۋگە جەتەلەپ، ءار ۇلت بۇقاراسىن ويدى ءبىر اراعا شوعىرلاندىرىپ، كۇشتى ءبىر جەرگە جۇمساپ، ءبىر نيەتپەن ىنتىماقتاسا وتىرىپ دوڭگەلەك داۋلەتتى جولمەن نىق قاداممەن جۇرۋگە باستايمىز “دەدى.

رەداكتورى : اراي ەركىن قىزى

 
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مىسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى