قايسارلىقپەن ءسۇر ءومىر

  ي. ا. برودسكي (1940-1996) «پەتەربۋرگ مادەنيەتىمەن» سۋسىنداعان، «احماتوۆانىڭ جەتىمى» بولىپ سانالاتىن، ەۆرەي تەكتى ورىس اقىنى 20-عاسىردىڭ ءىرى تۇلعالارىنىڭ ءبىرى بولدى. 1996-جىلدىڭ قاڭتارىندا برودسكيدىڭ قايتىس بولۋىمەن ورىس  پوەزياسىنداعى « ناعىز 20-عاسىر» اياقتالدى. 1989-جىلى جازعان ولەڭىندە ول «كوپ ۇزاماي 20-عاسىر اياقتالادى، ءبىراق، ودان بۇرىن مەن كەتەمىن» دەگەن بولاتىن. اقىننىڭ پوەتيكالىق باعىتتاعى ۇستازى اننا احماتوۆا.

  «سىرتقى» ەميگرانت بولۋدان بۇرىن برودسكي «ىشكى» ەستەتيكالىق مەندەگى ەميگرانت بولدى. مادەنيەتتىڭ «كىشى» كەڭەستىگى مەن ۋاقىتىنان ول «ۇلكەن» كەڭىستىككە اۋىستى. ءوز وتانىنان باتىسقا اۋىسپاي تۇرعان كەزدەگى پوەزياسى قايعىلى ەلەگيالىق سيپاتىمەن ەرەكشەلەنگەن اقىن كەڭەس وداعىنان كەتكەن العاشقى جىلداردى (1972) ءومىرىنىڭ ەڭ سۇيىكتى جىلدارى دەپ باعالادى. ول ءۇشىن مادەنيەت پەن ونەردىڭ ادامى رەتىندە ا ق ش-قا كەتۋ – وقىرمانىن جوعالتۋ بولعان جوق، كەرىسىنشە ەدى. بىرىنشىدەن، ك س ر و-دا ونىڭ ولەڭدەرىن جاريالامادى، ەكىنشىدەن، اعىلشىن ءتىلىن جەتىك مەڭگەرۋى  وعان «ەكى ءتىلدى ادەبيەتشى» بولۋ   مۇمكىندىگىن  بەردى.  «ورىس  اقىنى» جانە «امەريكاندىق ەسسەشى» باتىستىڭ الدىندا ورىس مادەنيەتىن تانىستىرۋشى، تانىتۋشى بولدى. 1988-جىلى نيۋ-يوركتە شىققان ورىس پوەزياسىنىڭ انتولوگياسىنىڭ قۇراستىرۋشى جانە العى ءسوزىن، وعان كىرگەن ون ءبىر اقىن تۋرالى ەسكەرتپەلەردى جازعان ي. برودسكي بولاتىن. ول ءىرى پوەتيكالىق فەستيۆالدارعا قاتىسىپ، دوستوەۆسكي، سۆەتاەۆا، احماتوۆا، ماندەلشتام تۋرالى ەسسەلەر جازدى، ۇنەمى ادەبي-پەداگوگيكالىق جۇمىستارمەن اينالىستى. 1970-جىلداردىڭ سوڭىندا برودسكي پروفەسسور رەتىندە ميچيگان، كولۋمبيا، نيۋ-يورك ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە ورىس پوەزياسىنان جانە سالىستىرمالى پوەزيادان ءدارىس وقىدى. مۇنداي قايراتكەرلىك ىستەر ەلەۋسىز قالماي 1986-جىلى شىققان «جالقىدان دا كەم» سىن-ەسسەلەر جيناعى ءۇشىن 1987-جىلى نوبەل سيلىعىن الدى. بۇل كىتاپ ا ق ش-تاعى ەڭ ۇزدىك ادەبي-سىن كىتاپ بولىپ باعالانىپ، برودسكيگە  «اقىن-لاۋرەات» (1992) اتاعى بەرىلدى. برودسكي پوەزياسىنا انتيكالىق ادەبيەت  پەن  ورىستىڭ كلاسسيكالىق پوەتيكاسى، سونداي-اق جاڭاشىلدىق، اعىلشىن ءتىلدى پوەزيانىڭ وزىق سيپاتتارى ءتان بولدى.  برودسكي پوەزياسىنىڭ نەگىزىندە بوستاندىققا ۇمتىلۋ جاتتى.

 

  رەداكتورى : ءجازيرا قاجىكەن قىزى
 
   تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز ، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
   مسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى.