«بار پەيىلىمەن حالىق ءۇشىن ىستەگەن جاقسى ساقشى بولىمشە باستىعى» − جاۋ جىنجين

جاۋ جىنجيننىڭ سۋرەتى
شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان

ايبىندى سوزدەر ايتپاسا دا،دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن  ەرلىك ىستەر ىستەمەسەدە،جاي قىزمەت ورنىندا قالتقىسىزدىقپەن كاسىپتى ءسۇيىپ ۇلەس قوستى. 2006-جىلى 9-ايدىڭ 13-كۇنى تاڭەرتەڭ داليانداعى سان مىڭ قوعام حاۋىپسىزدىگى حالىق ساقشىسى مەن جەرگىلىكتى بۇقارا وزدىكتەرىنەن جينالىپ،بىرنەشە كۇننىڭ الدىندا قىزمەت ورنىندا قۇربان بولعان جاۋ جىنجيندى  اقتىق ساپارعا اتتاندىرىپ سالدى.

جاۋ جىنجين،1971-جىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولعان،1974-جىلى   قوسىننان شەگىنىپ،1979-جىلى ساقشى بولدى،1986-جىلدان 2006-جىلى 6-ايعا دەيىن  داليان اشۋ رايونى شينگاڭ ساقشى بولىمشەسىنىڭ باستىعى قىزمەت ورنىندا تاپجىلماي 20 جىل   ىستەدى. 2006-جىلى 9-ايدىڭ 9-كۇنى سول كەزدە داليان  قالاسى جينجوۋ اشۋ رايونى قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى حۋاڭحاي جولى ساقشى بولىمشەسىندە   جەتەكشى بولىپ تۇرعان      جاۋ جىنجين قىزمەت ورنىندا شەكتەن تىس قالجىراۋ سەبەبىنەن قىزمەت ۇستىندە قۇربان بولدى،ول كەزدە 55 جاستا بولاتىن.

تۋىستارىنىڭ،جاۋىنگەر سەرىكتەرىنىڭ جانە بۇقارانىڭ نازارىندا،جاۋ جىنجين قاي-قاشان دا ساقشى كيىمىن كيىپ جۇرەدى. كوپشىلىك جاۋ جىنجيننىڭ كەڭسەسىندە قالعان زاتتارىن رەتتەگەن كەزدە،ونىڭ جازعان «قاي ۋاقىتتا دا  وسى ساقشى  كيىمىن شەشكەم جوق،ويتكەنى بۇل ساقشى كيىمى مەنىڭ حالىق ساقشىسى مىندەت جاۋاپكەرشىلىگىمدى اتقارۋىمنىڭ بەلگىسى،سونىمەن بىرگە مەنىڭ بۇقارانىڭ باقىلاۋىن قابىلداۋىمنىڭ ايقىن بەلگىسى» دەگەن ءسوزىن كوردى.

ساقشى كيىمىن كيگەن كۇننەن باستاپ،جاۋ جىنجين قىلمىسقا سوققى بەرۋدى،حالىقتىڭ اماندىعىن قورعاۋدى ءوزىنىڭ بۇلتارتپاس جاۋاپكەرشىلىگى ەتتى. ونىڭ ساقشى بولىمشەسىنىڭ باستىعى بولعانىنا ۇزاق بولماعان ءبىر كۇنى جەرگىلىكتى ورىندا ءبىر بۇزاقى قولىنا بالتا ۇستاپ كوشەدە ادام توپتاپ سويقان شىعارادى،جاۋ جىنجين بۇزاقىنىڭ بيىك كوتەرگەن بالتاسىنان تايسالماي ونى باعىندىرادى. ونىڭ ەرلىك ارەكەتى قىلمىستىنى سەسكەندىرىپ قانا قالماستان،بۇقارانىڭ قوعام اماندىعىن جونگە سالۋعا دەگەن  قولداۋىنا دا يە بولادى. 3 ايعا جەتپەيتىن ۋاقىتتا ساقشى بولىمشەسى زاڭ بويىنشا 50 دەن استام ادامدى جازاعا تارتادى.

مەملەكەتتىك تاڭداۋلى حالىق ساقشىسى رەتىندە،جاۋ جىنجين   «مەن بۇقارا ءۇشىن ساقشى  باستىعى بولدىم» ،«حالىق بۇقاراسىنىڭ رازى بولۋى مەنىڭ ەڭ زور تىلەگىم» دەگەن ەكى اۋىز ءسوزدى اۋزىنان تاستامايتىن.  بۇقارادا قيىنشىلىق بولسا،    جاۋ جىنجين قاشاندا ايانباي      كومەكتەسەتىن. جاۋ جىنجين سول كەزدەگى ساقشى بولىمشەسىنىڭ قاراستىلىعىنداعى اسكەري قۇربانداردىڭ وتباسىنداعىلار،ەرەكشە قيىنشىلىعى بار وتباسىلارى،  جەتىم-جەسىر قارتتار،مۇگەدەكتەر،ەرەكشە قيىنشىلىعى بار وقۋشىلار سياقتىلاردى ءتۇيىندى  قىزمەت وتەۋ وبيەكتىسى ەتتى.  ساقشى بولىمشەسى تىركەۋگە الىپ  ءتىزىم جاساپ،حالىق ساقشىلارى جۇمىس ءبولىسىپ جاۋاپتى بولىپ،اي سايىن ۇيلەرىنە ءبىر رەت  بارىپ قىزمەت وتەپ،مەرەكەلەردە ماي،كۇرىش،ۇن جەتكىزىپ  بەردى.

بۇقارانىڭ ءىسىن ءوز ىسىندەي كوردى. جاۋ جىنجين بۇقارا   ءۇشىن جاقسى ساقشى بولىمشە باستىعى بولۋداعى 4 ءتۇرلى اسەرىن جازدى: بۇقارا ءۇشىن ىستەگەندە  تامىر-تانىستىققا سالىنباي،زاڭدى ادىلدىكپەن اتقارۋ؛ بۇقارانى اتا-اناسىنداي كورۋ؛ پاك تە كىرشىكسىز «اقىماق»  بولىمشە باستىعى بولۋ؛ بۇقارا ءۇشىن ساقشى بولىمشە باستىعى بولعاسىن،ساقشىنى ساياسي ارقىلى قۇرىپ،ساقشى بولىمشەسىن     «جاۋىنگەرلىك قامال» ەتىپ قۇرىپ شىعۋ. جاۋ جىنجين  وسىلاي ايتتى،ءتىپتى،وسىلاي ىستەدى. ول بىتىرگەن 3000نان استام دەلودا ۇلكەندى-كىشىلى باسشىلار،   تۋىستارى مەن جاۋىنگەر سەرىكتەرى بولسىن،بارىنە «تامىر-  تانىستىق ايتا كەلمەڭىزدەر» پرينسيبىن بەرىك ۇستاندى؛ سي الۋدان،پارا الۋدان نەشە 100 رەت باس تارتتى،قىزمەتتەگى بايلانىسىنان پايدالانىپ تۋىسىن قىزمەتكە ورنالاستىرۋدان باس تارتتى...

جاۋ جىنجين بار نيەتپەن بۇقارا ءۇشىن ىستەپ،بۇقارانى ءوزىنىڭ تۋىسىنداي كوردى. بۇقارانىڭ جاۋ جىنجينگە جانە ساقشى بولىمشەسىنە ۇسىنعان ماداق تۋى 150 دەن   اسادى. ونىڭ ساقشى كولىگى جاڭبىرلى كۇنى مىندەت وتەۋ  بارىسىندا باتپاققا باتىپ قالسا،بۇقارا ۇرانداتا كەلىپ كولىكتى كوتەرىپ شىعارادى. جاۋ جىنجين   اسەرلەنە: «تەك بۇقارانى كوڭىل  تورىنە قويعاندا عانا،بۇقارا سەنى قولدايدى»،-دەيدى.

جاۋ جىنجين ءوز بويىنان ونەگە كورسەتىپ،ساقشى بولىمشەسى قوسىنىن باسقارۋ مەن گۇلدەندىرۋ جاعىندا ۇزدىكسىز ىزدەنىس   جاسادى. ول 1986-جىلى 50 تارماقتى «ساقشى بولىمشەسى  قوسىنىن جۇيەلى قۇرىپ شىعۋ  ولشەمىن» جاسادى،ونىڭ ءتۇيىنى حالىق ساقشىلارىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋ جانە ساقشىلاردىڭ وبرازىن سومداۋ بولدى. 1990-جىلى ول وسى ولشەمدى 100 تارماققا تولىقتىردى،1996-جىلى 210 تارماق  ەتىپ ەگجەي -تەگجەيلەندىرىپ كەمەلدەندىردى.  ونان قالعان 17 بەتتىك «ساقشى بولىمشەسى قوسىنىن جۇيەلى   قۇرىپ شىعۋ ولشەمىندە» حالىق ساقشىسىنىڭ ءوز وبرازىن سومداۋى،ساقشىنى قاتاڭ جونگە سالۋ جانە ساقشىعا جاقسى مامىلە جاساۋ سياقتىلارعا تۇگەلدەي توتەنشە ەگجەي-تەگجەيلى بەلگىلەمە   جاسادى.

3 رەت جەكە 2-دارەجەلى ەڭبەك،3 رەت 3-دارەجەلى  ەڭبەك ءسىڭىردى؛ مەملەكەتتىك تاڭداۋلى حالىق ساقشىسى اتاعىنا يە بولدى؛ لياۋنيڭ ولكەلىك  قوعام حاۋىپسىزدىگى جۇيەسىندەگى حالىق رازى بولعان حالىق ساقشىسى اتاعىن الدى... جاۋ جىنجين ساقشى كيىمىن كيۋدى ەڭ جاقسى كورەتىن،ول ساقشى كيىمىن  قانعانىنشا كيە الماي ارامىزدان  اسىعىس اتتاندى،ءبىراق ول    ومىرىمەن «مەن ءوزىم ۇناتقان قوعام حاۋىپسىزدىگى ىستەرى  ءۇشىن ءومىر بويى كۇرەسەمىن» دەگەن سەرتىن ايگىلەدى.




رەداكتورى : ارداق كامالقان قىزى
 
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مىسالى: «تارباعاتاي اقپارات تورابىنان» الىندى