ءتىلشىمىز چىن ۋىن حابارلايدى. 23 - قاڭتار كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق 13 - كەزەكتى حالىق قۇرىلتايىنىڭ 1 - ماجىلىسىنە قاتىناسقان تارباعاتاي ايماعىنىڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامانى جالعاستى تالقىلاپ، جوسپار جونىندەگى بايانداما مەن مەجە ەسەپ جونىندەگى باياندامانى قارادى.
تارباعاتاي ايماعى ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باستىعى، اۆتونوميالى رايوندىق حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، ايماقتىق پارتكومنىڭ شۋجيى شۋە بين تالقىعا قاتىناستى. اۆتونوميالى رايوندىق حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، ايماقتىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اكىمشلىك مەكەمەسىنىڭ ۋاليى مۇقيات جارمۇحامبەت ۇلى ءماجىلىستى باسقاردى.
تالقى بارىسىندا ۋاكىلدەر العان اسەرلەرىن ايتىپ، ۇسىنىس - پىكىرلەرىن شەشىلە ورتاعا سالدى. ۋاكىلدەر ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامانى، ءسوزسىز، جاقسى ۇيرەنىپ، جاقسى قاراپ، باياندامانىڭ رۋحاني ءمانىن جەتە يگەرىپ، بەلسەنە ۇسىنىس-پىكىر بەرىپ، ۋاكىلدىك جاۋاپكەرلىكتەرىن جاقسى ادا ەتەتىندىكتەرىن ءبىلدىردى. ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامانىڭ ءبىرتالاي جەرىندە تارباعاتاي ايماعى تىلگە الىنىپ، تارباعاتاي ايماعىنىڭ مۇنان بىلايعى دامۋىنا ايقىن باعدار مەڭزەگەنىن، مۇنان بىلايعى قىزمەت بارىسىندا ءوز قىزمەت ءىس جۇزىندىكتەرىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ، قۇرىلتاي رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، كۇش سالۋ ءتۇيىنىن دۇرىس تاۋىپ،ءتۇرلى قىزمەتتى تياناقتاندىرۋدى مىقتى ۇستايتىندىقتارىن ايتتى.
ماجىلىسكە سىرتتاي قاتىناسقان ايماقتىق حالىق قۇرىلتايى قىزمەت كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى سالتانات عينايات قىزى بىلاي دەدى: «بايانداما زور شابىت سيلاعان،يكەمدىلىگى كۇشتى، جان - جاقتىلى، شىندىققا جۇگىنگەن، كۇرەسكە شاقىرعان، جىگەردى تاسقىنداتقان جاقسى بايانداما بولدى. ماعان مىنا جاقتار تەرەڭ اسەر قالدىردى: 5 جىلدان بەرى اۆتونوميالى رايوندىق 12 - كەزەكتى حالىق ۇكىمەتى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ورنالاستىرۋلارىن باتىل اتقارىپ، ءار سالا ىستەردى ورنىقتى ىلگەرىلەتىپ، قوعامدىق جالپى جاعدايدىڭ ءۇرتىس ورنىقتىلىعىن ساقتادى، مۇندا ءار ۇلت حالقىنىڭ ءۇمىتى شوعىرلانعان. باياندامادا حالىقتىڭ مۇددەسىن ءارقاشان بارىنەن جوعارى ورىنعا قويىپ، حالىق جۇرتشىلىعىن رەفورما، دامۋدىڭ جەتىستىكتەرىنەن ءتىپتى دە ءادىل يگىلىكتەندىرۋ اتاپ كورسەتىلدى. مىنە بۇل حالىق جۇرتشىلىعىنىڭ بارىنشا كوڭىل ءبولىپ وتىرعان، ەڭ تىكە رەال مۇددەسىنە قاتىستى ماسەلەلەردى مىقتى يگەرگەندىك ەسەپتەلەدى. باياندامادا العا قويىلعان 2018 - جىلعى قىزمەت ورنالاستىرۋلارى جىگەرىمىزدى تاسقىنداتىپ، سەنىمىمىزدى بەكەمدەي ءتۇستى. قۇلشىنا ىستەپ، قىزمەتتى تىنباي جالعاستىرىپ، جۇرتشىلىقتىڭ كاسىپتەنۋ، ەمدەلۋ، كۇتىمدەلۋ، حاۋىپسىزدىك، قورشاعان ورتا سياقتى جاقتارداعى ماسەلەلەرىن شىنايى شەشىمدەپ، ءار ۇلت جۇرتشىلىعىن ءتىپتى دە شىنايى، باياندى تابىس سەزىمىنە، باقىت سەزىمىنە جانە حاۋىپسىزدىك سەزىمىنە يە ەتىپ، تۇرمىستارىن جىل سايىن جاقسارتىپ، ىنتىماقتى، جاراسىمدى، گۇلدەنگەن، باي، وركەنيەتتى، العا باسقان، حالقى الاڭسىز تىرشىلىك ەتەتىن سوتسياليستىك شينجياڭ قۇرۋعا ۇلەس قوسۋىمىز كەرەك».
اۆتونوميالى رايوندىق حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، ايماقتىق پارتكومنىڭ مۇشەسى، ءتارتىپ تەكسەرۋ كوميتەتىنىڭ شۋجيى چىن شىجۇڭ بىلاي دەدى: «ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا باقىلاۋ - تياناقتاندىرۋدى كۇشەيتىپ، باقىلاۋ، باعالاۋ، سيلاۋ -جازالاۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، ساتىلار بويىنشا قىسىم ءتۇسىرىپ، جاۋاپكەرشىلىكتى ساتىلار بويىنشا بەكەمدەپ،ءتۇرلى قىزمەتتى ويداعىداي ورنالاستىرۋعا، قۋزاۋ - جەتەكشىلىك ەتۋگە، تياناقتاندىرۋعا كەپىلدىك ەتۋ اتاپ كورسەتىلدى. بۇل ءتارتىپ تەكسەرۋ، باقىلاۋ ورگاندارىنا جۇكتەلگەن اۋىر مىندەت، باقىلاۋ، تياناقتاندىرۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەۋ ءبىزدىڭ داڭقتى بورىشىمىز. اۆتونوميالى رايوننىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرىپ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋعا قاتىستى ءتۇرلى شارالارىن تياناقتاندىرۋدا تياناقتاندىرۋدى بارىنشا مىقتى يگەرىپ، جاۋاپكەرلىكتى بارىنشا قۋزاستىرىپ، باس نىسانانى تياناقتاندىرۋدا ساقتالىپ وتىرعان سالعىرتسۋ، كوزسىزدىكپەن بويدى كەڭگە سالۋ جانە جالىعۋ يدەياسىن، ستيل قۇرىلىسىنداعى كوز بوياۋشىلىق، ستيلى قاتاڭ بولماۋ سياقتى جاعدايلاردى كوزدە ۇستاي وتىرىپ، ءتارتىپ تەكسەرۋ، باقىلاۋ مىندەتىن شىنايى اتقارىپ، وڭاۋدى مىقتى يگەرىپ، جەتەرسىز جاقتاردى تولىقتاپ، نەگىزدى بەكەمدەپ، ۇدايىلاندىرۋدى جەبەۋىمىز كەرەك».
اۆتونوميالى رايوندىق حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، ايماقتىق پارتكومنىڭ مۇشەسى، ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى ليۋ لي بىلاي دەدى: «باياندامانىڭ تۇرعىسى بيىك،ءون بويىنا پارتيا 19 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحى سىڭىرىلگەن، ناتيجەلەردى قورىتىندىلاۋدا شىندىق ءىس جۇزىنەن ىزدەلگەن، ايتىلعان وزگەرىستەر جىگەرىمىزدى تاسقىنداتتى، اۆتونوميالى رايوننىڭ الداعى دامۋىنا بەرىك نەگىز قالادى. ءوز قىزمەتىممەن ۇشتاستىرا وتىرىپ ايتار بولسام، ۇيىمداستىرۋ قىزمەتى ورنىقتىلىقتى قورعاۋمەن جانە دامۋدى جەبەۋمەن تىعىز قاتىستى. الداعى جەردە پارتيا قۇرىلىسىن اناعۇرلىم كۇشەيتىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ نەگىزىن بەكەمدەۋگە جالعاستى كۇش سالىپ، باس نىسانانىڭ جۇزەگە اسۋىن ۇيىمدىق كەپىلمەن قامداۋعا كۇش سالامىز. تارباعاتاي ايماعى جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىندەگى وزەكتى رايون قۇرىلىسىنىڭ ماڭىزدى ءتۇيىنى سانالادى. الايدا ۇزاق ۋاقىتتان بەرى نەگىزدىك قۇرىلعىلارى مەشەۋ بولىپ كەلەدى. جوسپار جونىندەگى بايانداماداعى تارباعاتاي ايماعىنىڭ ەنەرگيا بايلىعىن اشۋ مەن قاتىناس قۇرىلىسى جونىندەگى نىسانداردى قۇرىلىسى جەدەلدەتىلەتىن بولىمگە ەنگىزىپ، ءتىپتى دە كەڭ دامۋ اياسى مەن تەكشەسىن ازىرلەۋدى؛ تارباعاتاي ايماعىنىڭ مەملەكەتتىڭ ءتۇيىندى وركەندەتۋ، سىرتقا ەسىك اشۋ تاجىريبە رايونىن قۇرۋ قىزمەتى تەبىنىن جالعاستى ارتتىرىپ، تارباعاتاي ايماعىنىڭ سىرتقا ەسىك اشۋ ورەسىن جەدەل جوعارىلاتىپ، سىرتقا جان - جاقتىلى ەسىك اشۋ جاعدايىن جاراتۋدى ۇسىنىس ەتەمىن».
ۋاكىل گۇلجاينار قۇمار قىزى بىلاي دەدى: «قىزمەت ءىس جۇزىندىگىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ، باياندامادا العا قويىلعان بۇقارالىق قىزمەتتى جاقسى ىستەۋ جونىندەگى تالاپتارعا ساي، ايەلدەردىڭ يدەيالىق جاعدايىن دۇرىس يەلەپ، پارتيا 19 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحى مەن شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇگىتتەۋ تەبىنىن جالعاستى ارتتىرىپ، دۇيسەنبى كۇنگى تۋ شىعارۋ سالتىندا ۇگىت - لەكسيا سويلەۋ، ‹ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى› قيمىلى، ەگىنشى - مالشىلار كەشكى مەكتەبى جانە ايەلدەر قيمىل ورتالىعى سياقتىلاردان پايدالانىپ، يدەيالىق تاربيەنى ايەلدەر قاۋىمىنىڭ ساناسىنا تولىق ۇيالاتۋعا قۇلشىنامىن».
ۋاكىل گۇلزار بىلاي دەدى: «باياندامادا جاسىل، ساپالى ەگىن، مال شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامداۋدى كورنەكتى ورىنعا قويۋ العا قويىلدى. بۇل بىزگە زور قوزعاۋشى كۇش بولدى. بىرنەشە جىلدىڭ الدىندا اۋىلىمىزدىڭ جايىلىمدىق مال شارۋاشىلىعى ورگانيكالى ءونىم كۋالاندىرۋىنان وتكەننەن كەيىن، مال باعاسى قىمباتتاپ، شارۋالاردىڭ كىرىسى ارتا ءتۇستى، ءبىراق قىستاق تۇرعىندارىنىڭ باسىم كوبى ءالى دە ءداستۇرلى باعىمشىلىقپەن شۇعىلدانىپ، كاسىپتىك كولەم قالىپتاستىرۋ مەن مال ءناسىلىن ساپالىلاندىرۋدىڭ ءونىمى كورىلمەي، ورگانيكالى ونىمدەرىمىزدىڭ قۇنى ايگىلەنبەي كەلەدى. الداعى جەردە ءونىمىن جوعارىلاتۋدان ساپاسىن جوعارىلاتۋعا بۇرىلىس جاساۋدى جەدەلدەتىپ، جاسىل ءوندىرىس ءتاسىلىن قالىپتاستىرۋعا قۇلشىنامىز».
ۋاكىل ليشا بىلاي دەدى: «باياندامادا كىرىكپەلى قوعامدىق قۇرىلىم مەن الەۋمەتتىك اۋماق ورتاسىن قۇرۋ العا قويىلدى. تارباعاتاي ايماعىنداعى ءار ۇلت بۇقاراسى ەجەلدەن بەرى ءدال وسىلاي بەرەكەلى، جاراسىمدى قاتىناس ورناتىپ كەلەدى. تالاي جىلدان بەرى تارباعاتاي ايماعىنداعى ءارقايسى ۇلتتىڭ ءتىلى، كيىم - كەشەگى، اس - سۋى ءوزارا اسەر ەتىپ، ءبىر - بىرىنەن بولىنبەيتىن بولعان. حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلى رەتىندە تاڭداۋلى داستۇرگە مۇراگەرلىك ەتىپ، ۇلتتار ىنتىماعىن كۇشەيتىپ، ۇلتتار ىنتىماعى گۇلىنىڭ شەشەك اتۋىن جەبەۋگە كۇش سالامىن».
ۋاكىل ءساداي ءىرچىم بىلاي دەدى: «باياندامادا الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرۋ العا قويىلدى. نەگىزگى ساتىنىڭ مادەنيەت قىزمەتكەرى رەتىندە مۇنان ايرىقشا شابىت الدىم. ورتالىق جەرلىك ورىنداعى مادەنيەت سارايلارىن اقىسىز اشۋعا قوسىمشا قاراجات بوساتقاننان بەرى، مادەنيەت سارايىنا بارىپ گازەت وقىپ، مادەنيەت - دەنە تاربيە قيمىلدارىمەن شۇعىلداناتىندار مولايا ءتۇستى. بيىل تاعى دا جىلجىمالى كىتاپحانا ازىرلەنەتىن بولدى. مادەنيەت - دەنە تاربيە قيمىلدارىمەن شۇعىلدانۋ بارىسىندا ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ بايلانىسى قويۋلاپ، بەرەكەسى ارتا ءتۇستى. اۆتونوميالى رايوننىڭ نەگىزگى ساتىنىڭ مادەنيەت شەبىنە بولعان قولداۋ تەبىنىن جالعاستى ارتتىرىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ باقىتتى تۇرمىسقا بولعان قاجەتىن ۇزدىكسىز قاناعاتتاندىرۋىن ءۇمىت ەتەمىن».
ۋاكىلءراشيدا ابىلەز بىلاي دەدى: «باياندامادان حالىق تۇرمىسىنىڭ كورنەكتى جاقسارعاندىعىن ەستىپ بارىنشا اسەرلەندىم. مەن الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ قىزمەتكەرىمىن، كۇندەلىكتى قىزمەت بارىسىندا بۇقارامەن ۇنەمى بىرگە بولامىن. ماسەلەن، جالپى حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن تەگىن تەكسەرۋدىڭ تولىق قامتۋىن جۇزەگە اسىرۋعا توقتالساق، باستابىندا بۇقارانىڭ بۇل ىستەن حابارى بولسادا، بەلسەندىلىگى كۇشتى بولمادى. بىلتىردان بەرى الەۋمەتتىك اۋماعىمىز دۇيسەنبى كۇنگى تۋ شىعارۋ سالتىندا، ءۇنحات شوعىرىندا ۇگىتتەۋدەن سىرت، قىزمەتكەرلەرىمىز وتباسىلارىن ارالاپ ۇگىت جۇرگىزدى. ەكىنشى دۇركىن ورىستەتىلگەن جالپى حالىق تەگىن دەنساۋلىق تەكسەرتۋ قيمىلىندا تۇرعىندار وزدىكتەرىنەن كەلىپ تەكسەرىلدى، دەنساۋلىعىنان اقاۋ شىققاندارى دەر كەزىندە ەمدەلدى. قازىر ءار ۇلت تۇرعىندارىنىڭ اناعۇرلىم كوپتەگەن ءتيىمدى ساياساتتاردان يگىلىكتەنگىسى كەلەدى».
يان شينجياڭ، داي ۋجۇن قاتارلى ۋاكىلدەر حالىق قۇرىلتايىنىڭ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، «اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل ـ قىستاق، شارۋالار» قىزمەتىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ، ارالاپ تەكسەرۋدىڭ كىرشىكسىز، ءىس ونىمدىلىگى جوعارى، حالىق ريزا بولاتىن ۇكىمەت قۇرۋداعى جەبەۋ رولىن ساۋلەلەندىرۋ سياقتى جاقتاردان كوزقاراستارىن ورتاعا قويدى. قۋانسىن ساقان ۇلى، امانتاي ەركىن ۇلى، ءپاريدا مۇحتارقان قىزى، ما يان، مىرزا جۇماش ۇلى، تاڭ ۋيتيان، سەرىك ارىن ۇلى قاتارلى ۋاكىلدەر نەگىزگى ساتى ەمدەۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋ قۇرىلىمدارىنىڭ قىزمەت وتەۋ قۋاتى مەن ساپاسىن جوعارىلاتۋ، قالا مەن اۋىلداعى تۇرعىنداردىڭ ەڭ تومەنگى تۇرمىسىن قامتاماسىزداندىرۋ ورەسىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتۋ، جالپى حالىق كاسىپ كوزىن اشىپ، جاڭالىق جاراتۋدى جەبەۋ، استىق سورتى قۇرىلىمىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرۋ، حالىق باسقارۋىنداعى كاسىپورىنداردىڭ دامۋىنا ءادىل باسەكەلى بازار ورتاسىن جاراتۋ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستىراتەگياسىن بەلسەنە اتقارۋ سياقتى جاقتارداعى ۇسىنىستارىن ورتاعا قويدى.
ماجىلىسكە سىرتتاي قاتىناسقان مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى حۋاڭ جاۋحۋا، شي ۋىنحاي، لينا قاتارلىلار دا قىزمەت ءىس جۇزىندىكتەرىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ، بايانداما جونىندەگى تانىمدارى مەن تۇسىنىكتەرىن ورتاعا سالدى.
رەداكتورى: گۇلنۇر جۇماش قىزى
تورابىمىزدان ماقالا كوشىرەتىن بولساڭىز، توراپ اتىن بەرىپ قويۋدى ۇمىتپاڭىز، بولماسا زاڭدىق جاۋاپكەرلىگىن قۋزاستىرامىز.
مىسالى: « تارباعاتاي اقپارات تورابىنان الىندى»